بامداد روز ۲۶ اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ ، جسد مثله شده یک مرد در سطل زباله‌ای در خیابان نفیسی، محله اکباتان کشف شد که پس از بررسی های به عمل امده مشخص شد فرد مورد نظر بابک خرمدین کاگردان معروف سینمای ایران می باشد. با توجه به اینکه سیاست موسسه حقوقی امین عدالت کبریا تحلیل حقوقی وقایع روز می باشد، در این مرقومه نیز فارغ از صحت یا عدم صحت اخبار منتشر شده، صرفا به تحلیل حقوقی قتل صورت گرفته خواهیم پرداخت.
تعریف جنایت عمدی
در ماده ۲۸۹ قانون مجازات اسلامی جنایت به سه دسته تقسیم شده است، جنایت عمدی، شبه عمد و خطای محض، که تعاریف آن در قانون بیان گردیده است. با توجه به اینکه قتل کارگردان بابک خرمدین مطابق اخبار منتشر شده در زمره جنایت های عمدی قرار می گیرد، در این مرقومه به تعریف جنایت عمدی خواهیم پرداخت.
جنایت مطابق قانون مجازات اسلامی در سه حالت عمدی محسوب می شود که قتل کارگردان معروف مشمول بند الف ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی می گردد:
بند الف ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی: هرگاه مرتکب با انجام کاری قصد ایراد جنایت بر فرد یا افرادی معین یا فرد یا افرادی غیرمعین از یک جمع را داشته باشد و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن واقع شود، خواه کار ارتکابی نوعاً موجب وقوع آن جنایت یا نظیر آن بشود، خواه نشود.
مجازات جنایت عمدی در قانون
مطابق قانون مجازات اسلامی مجازات جنایت عمدی در قانون قصاص می باشد که برگرفته از منابع معتبر فقهی و قرآن می باشد. اما در شرایط خاصی مانند اینکه قاتل پدر و یا جد پدری مقتول باشد، که موضوع حادثه ناگوار قتل کارگردان آقای بابک خرمدین نیز، مطابق اخبار منتشر شده از این دست می باشد، قانون رویه متفاوتی را در پیش گرفته که در ادامه به بررسی این امر خواهیم پرداخت.
اگر پدر و یا جد پدری مرتکب قتل شوند چه مجازاتی دارد؟
ماده ۳۰۱ قانون مجازات اسلامی در خصوص قتل هایی که از سوی پدر و جد پدری صورت می گیرد اینگونه مقرر کرده است:
قصاص در صورتی ثابت می شود که مرتکب، پدر یا از اجداد پدری مجنیٌ علیه نباشد.
مطابق ماده پیش گفته در صورتی که پدر و یا جد پدری مرتکب قتل فرزند یا نوه خویش شوند، مجازات قصاص برای انها در نظر گرفته نمی شود که این نظر مورد تایید فقهای شیعه و سنی بوده و مورد اجماع قرار گرفته است و در قانون نیز با تبعیت از این نظرات فقهی منعکس شده است.
البته مقرره پیش گفته را می توان مرتبط با این حدیث نقل شده از پیامبر اکرم دانست، در پاسخ به فردی که برای شکایت از پدر خویش نزد ایشان مراجعه کرده بود و ایشان در پاسخ فرمودند: ” انت و مالک لابیک “
اما باید توجه داشت که قانونگذار در ماده ۶۱۲ از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی در خصوص افرادی که قصاص در مورد آنها قابل اعمال نمی باشد مجازاتی را در نظر گرفته است که به شرح ذیل می باشد:
هر کس مرتکب قتل عمد شود و شاکی نداشته یا شاکی داشته ولی از قصاص گذشت کرده باشد و یا بهر علت قصاص نشود در‌صورتیکه اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد دادگاه مرتکب را به حبس از سه تا ده سال محکوم می‌نماید.
تبصره – در این مورد معاونت در قتل عمد موجب حبس از یک تا پنج سال خواهد بود.
مجازات قاتلان کارگردان بابک خرمدین
در پرونده حاضر اگر حکم دادگاه، محکومیت پدر بابک خرمدین به قتل عمد باشد، مطابق قوانین پیش گفته مجازات از ۳ تا ۱۰ سال برای این فرد در نظر گرفته خواهد شد. اما اگر پدر و مادر آقای خرمدین با مشارکت یکدیگر اقدام به قتل نموده باشند، مجازات پدر ایشان همان مجازات پیش گفته می باشد اما مادر ایشان با توجه به اینکه این مصونیت در قانون صرفا برای پدر و جد پدری می باشد، به قصاص محکوم خواهد شد و در فرض سوم که ممکن است مادر ایشان به معاونت در جرم محکوم گردند، مطابق تبصره ماده ۶۱۲ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی، مجازات مادر ایشان ۱ تا ۵ سال حبس خواهد بود.
مجازات مثله کردن جسد میت
در اخباری که در خصوص قتل آقای بابک خرمدین منتشر شده، پلیس جسد ایشان را به صورت مثله شده در سطل آشغال شهرک اکباتان کشف کرده است، در صورتی که مثله کردن آقای خرمدین بعد از فوت اتفاق افتاده باشد دارای مجازاتی جداگانه است و قاتل یا قاتلین باید دیه جنایت بر میت را بر اساس مواد ۷۲۲ تا ۷۲۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ پرداخت نمایند.
