طرح شکایت کیفری تا دریافت رأی دادگاه؛ مسیر حقوقی کامل

شکایت کیفری چیست؟

شکایت کیفری در واقع یک اعلام جرم از سوی شخصی است که در اثر آن جرم متحمل زیان های مادی و معنوی شده است. به عبارت دیگر وقتی یک اقدامی صورت می گیرد و در قانون جرم انگاری شده است، شخصی که آن اقدام نسبت به او انجام شده، می تواند اقدام به طرح شکایت کیفری نماید.

چه مواردی شامل شکایت کیفری می‌شود؟

از نظر قانونی زمانی می توان برای انجام یک رفتار شکایت کیفری مطرح کرد که در قانون مجازات اسلامی و یا سایر قوانین، آن رفتار به عنوان جرم شناخته شده باشد. به عنوان مثال صرف گفتن دروغ در قانون کشور ایران جرم انگاری نشده است و شما نمی توانید به دلیل اینکه یک شخص صرفا به شما دروغ گفته است از او شکایت کیفری کنید. بنابراین یک رفتار اعم از فعل و یا ترک فعل اگر در قانون جرم انگاری شده باشد، شما می توانید علیه انجام دهنده آن رفتار شکایت کیفری مطرح نمایید.

انواع جرایم کیفری

جرایم کیفری با توجه به نوع رفتار صورت گرفته و یا موضوع جرم به سه دسته تقسیم می شوند. نوع اول جرایم علیه اشخاص هستند. به عنوان مثال جرم قتل یک جرم علیه اشخاص می باشد. دسته دوم جرایم علیه اموال و مالکیت می باشد. مثال این دسته جرم فروش مال غیر می باشد. دسته سوم جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی می باشد. به عنوان مثال جرم زور گیری یک جرم علیه امنیت و آسایش عمومی می باشد.

جرایم علیه اشخاص

جرایم علیه اشخاص به جرایمی گفته می شود که در اثر رفتار شخص مجرم به یک شخص آسیب جسمی وارد شده باشد. به عنوان مثال وقتی دو شخص با یکدیگر درگیر می شوند، شخص آسیب دیده در اثر این درگیری می تواند علیه شخص مقابل طرح شکایت ایراد صدمه بدنی عمدی نماید. این شکایت با طی مرحل قضایی منجر به پرداخت دیه به شخص آسیب دیده می گردد.

جرایم علیه اموال و مالک

جرایم علیه اموال و مالکیت مربوط به زمانی می شود که یک شخص با رفتار خود مال اعم از منقول و غیر منقول متعلق به شخص دیگری را تصاحب و یا تلف می کند. به عنوان مثال وقتی یک شخص خودرو متلعق به شخص دیگری را بدون اذن و اجازه شخص مورد نظر به فروش می رساند مرتکب جرم فروش مال غیر شده است.

جرایم علیه امنیت و آسایش

این جرم مربوط به زمانی است که یک شخص با رفتار خود امنیت و آسایش جامعه را مختل می نماید. به عنوان مثال یک شخص در خیابان اقدام به زورگیری و ایجاد مزاحمت برای نوامیس مردم می کند. این اقدام در قانون جرم انگاری شده است و مرتکب این رفتار تحت تعقیب قضایی قرار خواهد گرفت.

مراحل شکایت کیفری

جرایم کیفری در قانون به دو دسته قابل گذشت و غیر قابل گذشت تقسیم می‌شوند.

در جرایم قابل گذشت، آغاز رسیدگی منوط به شکایت شاکی خصوصی است. شاکی باید با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، اقدام به ثبت شکواییه علیه شخص مورد نظر کند. پس از ثبت شکایت، پرونده به دادسرای عمومی و انقلاب محل وقوع جرم ارجاع داده می‌شود تا تحقیقات مقدماتی صورت گیرد. دادسرا پس از بررسی مدارک و اظهارات طرفین، قرار نهایی صادر می‌کند.

چنانچه قرار جلب به دادرسی و کیفرخواست علیه متهم صادر شود، پرونده برای رسیدگی و صدور حکم به دادگاه کیفری بدوی ارسال می‌گردد. حکم دادگاه بدوی قابل تجدیدنظرخواهی است و در صورت اعتراض، پرونده به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال می‌شود.

در تمام این مراحل، حضور وکیل کیفری برای تنظیم دقیق شکایت‌نامه، ارائه دفاع مؤثر، پیگیری پرونده در دادسرا و دادگاه، و استفاده از حقوق قانونی موکل، نقشی تعیین‌کننده دارد.

در جرایم غیر قابل گذشت، شرایط متفاوت است. در این دسته از جرایم، حتی بدون شکایت شاکی خصوصی و به دستور دادستان، پرونده می‌تواند وارد مسیر رسیدگی شود. در واقع در این جرایم، دادستان عمومی و انقلاب محل وقوع جرم به عنوان شاکی پرونده عمل می‌کند و وظیفه دارد از جنبه حفظ نظم عمومی و منافع جامعه پیگیری کند.

با توجه به حساسیت این جرایم و سنگینی مجازات‌ها، وکیل حقوقی و کیفری می‌تواند از همان مراحل اولیه تحقیقات، با بررسی ادله، حضور در جلسات بازپرسی، و ارائه لوایح دفاعیه دقیق، از تضییع حقوق موکل جلوگیری کرده و بهترین مسیر حقوقی را پیش ببرد.

در نتیجه، چه در جرایم قابل گذشت و چه در جرایم غیر قابل گذشت، همراهی وکیل متخصص کیفری و حقوقی می‌تواند روند رسیدگی را تسریع کرده، از اشتباهات رایج جلوگیری کند و در نهایت به نتیجه‌ای به نفع موکل منجر شود.

ثبت شکوایه

ثبت شکواییه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صورت می گیرد. شاکی با در دست داشتن شکواییه و مستندات قانونی لازم با توجه به موضوع پرونده به دفاتر خدمات قضایی مراجعه و اقدام به ثبت شکایت خود می نماید. در صورتی که شاکی اقدام به اختیار وکیل نماید، وکیل این کار را انجام داده و نیاز به مراجعه شاکی به دفاتر خدمات قضایی نمی باشد.

ارجاع به دادسرا و بررسی توسط بازپرس یا دادیار

پس از ثبت شکواییه در دفاتر خدمات قضایی، پرونده به دادسرای محل وقوع جرم ارجاع داده می شود. معاونت ارجاع دادسرا پرونده را جهت بررسی به یکی از شعبات دادیاری و یا بازپرسی ارجاع می دهد. شعبه مورد نظر پس از بررسی پرونده اقدام به صدور دستور های لازم در خصوص پرونده می نماید.

تحقیقات مقدماتی

تحقیقات مقدماتی در خصوص پرونده از وظایف دادسرای محل وقوع جرم می باشد. در انجام تحقیقات مقدماتی ممکن است بازپرس یا دادیار رسیدگی کننده از ضابطین دادگستری نیز استفاده نماید. به عنوان مثال در پرونده های سرقت برای بررسی موضوع معمولا پرونده به اداره آگاهی ارجاع می شود. همچنین ممکن است پرونده جهت بررسی به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع داده شود.

صدور قرارداد نهایی

پس از تکمیل تحقیقات مقدماتی در دادسرا، مقام قضایی رسیدگی کننده اقدام به صدور قرار نهایی می کند. قرار نهایی دادسرا سه مورد است. قرار منع تعقیب که به معنای تبرئه شدن متهم می باشد. این قرار زمانی صادر می شود که یا جرمی رخ نداده و یا دلایل کافی برای انتساب جرم به متهم وجود ندارد. قرار دومی که ممکن است صادر شود، قرار جلب به دادرسی می باشد. این قرار زمانی صادر می شود که به نظر مقام رسیدگی کننده متهم موضوع پرونده با توجه به تحقیقات صورت گرفته مجرم می باشد. قرار سومی که ممکن است صادر شود قرار موقوفی تعقیب است. این قرار عموما زمانی صادر می شود که پرونده مطرح شده یا قبلا مورد رسیدگی قرار گرفته  و یا اینکه موضوع جرم مشمول مرور زمان شده است.

ارجاع به دادگاه کیفری

زمانی که پرونده منجر به صدور قرار جلب به دادرسی شود، پرونده جهت صدور حکم به دادگاه ارجاع می شود. سایر قرارهای نهایی در صورتی که مورد اعتراض از سوی شاکی قرار گیرد به دادگاه کیفری ارجاع داده می شود. در صورت عدم اعتراض شاکی پرونده در دادسرا مختومه می شود.

مهمترین نکات در شکایت کیفری

مهمترین نکته در خصوص شکایت های کیفری بررسی مستندات موجود و تطبیق مستندات با مواد قانونی می باشد تا شکایتی که مطرح می شود از نظر حقوقی دارای ساختار درستی باشد. به همین دلیل اکیدا توصیه می گردد بدون مشاوره با وکیل متخصص در دعاوی کیفری به هیچ عنوان اقدام به طرح شکایت ننماید چرا که ممکن است عواقب بدی برای شما به همراه داشته باشد.

اگر شکایت کیفری به نتیجه نرسد

شکایت کیفری شما ممکن است به دلایل مختلف به نتیجه نرسد، در این صورت ممکن است با توجه به مدارک و مستندات موجود شما امکان طرح دعوای حقوقی را علیه شخص مورد نظر داشته باشید. البته این امر مستلزم بررسی مدارک و مستندات شما می باشد که باید توسط وکیل صورت گیرد.

سخن نهایی

هر پرونده کیفری به مانند یک معمای حقوقی می باشد که حل آن و رسیدن به نتیجه مورد نظر نیازمند تجربه و تخصص کافی در آن زمینه است. بنابراین توصیه می شود اگر به دنبال طرح شکایت کیفری صحیح و رسیدن به نتیجه مطلوب هستید، حتما از مشاوره وکیل با تجربه و متخصص در زمینه مورد نظر استفاده کنید. چرا که با این کار هم در زمان و هم در هزینه های خود صرفه جویی کرده اید. ما در موسسه حقوقی امین عدالت کبریا با تیمی تخصصی از وکلای با تجربه آماده ارائه خدمات به شما عزیزان هستیم.