شرکت در لغت به معنای شریک‌شدن و اتحاد چند شخص برای رسیدن به هدف یا نفعی مشترک است. امروزه، اشخاص برای سهولت در رسیدن به اهداف مادی خود به دنبال مشارکت با دیگران هستند. این اشخاص وقتی به هدف خود خواهند رسید که مشارکت خود را در قالب صحیح و قانونی ایجاد کرده باشند.
معنای حقوقی شرکت چیست؟
وکیل شرکت در توضیح معنای حقوقی شرکت بیان می‌کند، شرکت قراردادی است میان دو یا چند نفر که به موجب آن، هریک از طرفین قرارداد، یک مال معین متعلق به خود را وارد شرکت می‌کند و آن مال، به طور مشاع به مالکیت تمامی طرفین قرارداد در می‌آید. به مالی که هر شریک وارد شرکت می‌کند، آورده شرکا گفته میشود و به مجموع آورده‌ها دارایی یا اموال شرکت گفته میشود. پس مهم‌ترین عناصر تشکیل‌دهنده شرکت در معنای عام عبارتند از:
- وجود قرارداد: شرکت اصولاً بدون وجود قرارداد به وجود نخواهد آمد. این قرارداد ممکن است میان دو طرف منعقد شود و یا میان چندین طرف.
- آورده: هریک از طرفین قرارداد شرکت باید مالی (آورده) را وارد شرکت نمایند. لازم نیست که این مال حتماً وجه نقد باشد و می‌تواند هر نوع مالی باشد. حتی اموال فکری نیز می‌توانند به عنوان آورده شرکا مطرح شوند.
- تغییر نوع مالکیت: با وجود تغییری که میان شرکت مدنی و شرکت تجاری در خصوص مالکیت وجود دارد، ولی در تمامی اقسام شرکت‌ها مالکیت مفروز شرکا نسبت به آورده خود از بین می‌رود و این آورده یا تبدیل به مالکیت مشاع خواهد شد و یا به مالکیت شرکت در می‌آید. وکیل شرکت‌ها در بخش‌ها بعدی این مورد را بیشتر توضیح خواهد داد.
فایده شرکت چیست؟
شرکت ابزاری است که اشخاص با استفاده از آن می‌توانند به توانایی مادی و اقتصادی بیشتر دست یابند. وکیل شرکت‌ها با یک مثال ساده فایده شرکت را توضیح می‌دهد. محمد احمدی و نیما کریمی مالک دو قطعه زمین به متراژ هر یک ۵۰۰ متر هستند و هریک قصد دارند در زمین خود به کار کشاورزی بپردازند. در این حالت این دو می‌توانند زمین‌های خود را ادغام کنند و در ۱۰۰۰ متر به کار کشاورزی بپردازند و یا می‌توانند جداگانه و هریک در زمین خود کشاورزی کنند که در این صورت سود کمتری نصیبشان میشود؛ چرا که در حالت ادغام، در خصوص هزینه ماشین‌آلات کشاورزی و یا کارگران صرفه‌جویی بیشتری میشود و همچنین راندمان کار بالاتر می‌رود.
با این مثال میتوان فهمید که اشخاص به تنهایی توانایی تأمین تمامی منابع مورد نیاز خود را ندارند و نمی‌توانند به تنهایی به سود مورد نیاز خود دست یابند. به همین دلیل برای دستیابی به توانایی مادی بیشتر دست به شراکت و انعقاد عقد شرکت می‌زنند.
انواع شرکت
وکیل شرکت بیان می‌کند، شرکت در وهله اول به دو قسم شرکت مدنی و شرکت تجاری تقسیم میشود.
شرکت مدنی، شرکتی است که اشخاص به طور مشاعی در اموال موضوع شرکت شریک هستند. ماده ۵۷۱ قانون مدنی بیان می‌کند: ” شرکت عبارت است ازاجتماع حقوق مالکین متعدد در شیء واحد بنحو اشاعه.” منظور از این ماده همانطور که گفته شد، یعنی اگر مالکیت یک یا چند مال، به طور مشاع میان دو یا چند شخص مشترک باشد، این شرکت یک شرکت مدنی است.
در مقابل، شرکت تجاری به شرکتی گفته میشود که اصولاً برای امور تجاری تشکیل میشود و اموال (آورده) شرکا به ملکیت شرکت که خود شخصیت حقوقی جداگانه‌ای دارد، در می‌آید. باید توجه داشت که این دو شرکت از حیث فلسفه وجودی چندان تفاوت ندارند و شاید بتوان گفت که شرکت تجاری یک گونه‌ی پیشرفته و متحول‌شده‌ی شرکت مدنی می‌باشد.
تفاوت شرکت مدنی و شرکت تجاری از دید وکیل شرکت‌ها
شرکت مدنی و شرکت تجاری تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند و وکیل شرکت‌ها مهم‌ترین این تفاوت‌ها را به این شکل بیان می‌کند:
- شخصیت حقوقی: مهم‌ترین و اصلی‌ترین تفاوت میان این دو نوع شرکت این است که شرکت تجاری خود دارای شخصیت حقوقی است؛ در حالی که شرکت مدنی شخصیت حقوقی ندارد. اثر مهمی که داشتن شخصیت حقوقی می‌گذارد این است که آورده شرکا در شرکت تجاری به مالکیت شرکت در می‌آید؛ در حالی که در شرکت مدنی چون شخصیت حقوقی وجود ندارد، آورده شرکا به مالکیت مشاع تمامی شرکا در می‌آید.
- قانون حاکم: احکام و قواعد مربوط به شرکت مدنی غالباً در قانون مدنی در بخش مربوط به عقد شرکت بررسی شده است؛ در حالی که احکام مرتبط با شرکت‌های تجاری در قانون تجارت و لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت آورده شده است.
- ورشکستگی: ماده ۴۱۲ قانون تجارت تصریح می‌کند: “ورشکستگی تاجر یا شرکت تجارتی در نتیجه توقف او از تأدیه وجوهی که بر عهده اوست حاصل میشود.” از این ماده میتوان برداشت کرد که مقررات مربوط به ورشکستگی صرفاً مربوط به شرکت‌های تجاری است و ورشکستگی در خصوص شرکت مدنی موضوعیت ندارد.
- ثبت: به موجب ماده ۱۹۵ قانون تجارت، “ثبت کلیه شرکت‌های مذکور در این قانون الزامی و تابع جمیع مقررات قانونی ثبت شرکت‌هاست.” با توجه به این ماده، ثبت شرکت‌های تجاری الزامی است. در حالی که در هیچ قانونی ثبت شرکت‌های مدنی الزامی شمرده نشده است.
- انحلال و تصفیه: از آنجایی که شرکت تجاری دارای شخصیت حقوقی است، از بین رفتن آن نیز تابع مقررات خاصِ انحلال و تصفیه قانون تجارت است. در حالی که در شرکت مدنی مسئله انحلال به طور کلی وجود ندارد. چرا که این شرکت شخصیت حقوقی ندارد. در شرکت مدنی صرفاً مسئله‌ی افراز و تقسیم اموال مطرح میشود.
- اداره شرکت: اداره شرکت تجاری اصولاً با رأی اکثریت انجام میشود. به این شکل که با رأی اکثریت هیئت مدیره تعیین میشود و هیئت مدیره نیز با رأی اکثریت تصمیمات مربوط به شرکت را می‌گیرد. در حالی که در شرکت مدنی، اداره شرکت مجتمعاً توسط شرکا انجام میشود.
- فروش سهم‌الشرکه: در برخی از اقسام شرکت‌های تجاری فروش سهم‌الشرکه منوط به رضایت سایر شرکا است و در کل، فروش سهم‌الشرکه در شرکت‌های تجاری تابع برخی از تشریفات و مقررات مخصوص می‌باشد. در حالی که فروش سهم‌الشرکه در شرکت مدنی اختیاری است و هر یک از مالکین اختیار فروش سهم خود را دارد.
- هدف: هدف و قصد از ایجاد شرکت تجاری کسب سود و منفعت مادی است؛ در حالی که در شرکت مدنی لزوماً هدف کسب منافع مادی نمی‌باشد.
- اساسنامه: شرکت‌های تجاری دارای اساسنامه‌‌ای هستند که به موجب آن موارد مهمی نظیر موضوع شرکت، مرکز اصلی شرکت، نحوه انتصاب و اختیارات مدیران و به طور کلی نحوه فعالیت‌های شرکت مشخص میشود. به عبارت بهتر، میتوان گفت که اساسنامه سند هویتی شرکت‌های تجاری است. در مقابل، هیچ‌یک از قوانین وجود اساسنامه را برای شرکت‌های مدنی لازم ندانسته است.
- روزنامه رسمی: وکیل شرکت‌ها توضیح می‌دهد، شرکت‌های تجاری برای شروع به فعالیت باید آگهی ثبت شرکت را در روزنامه رسمی به چاپ برسانند. همچنین موارد مهم نظیر انتصاب و یا تغییر مدیران، تغییر در اختیارات مدیران، انحلال شرکت و… باید در این روزنامه آگهی شود. در حالی که در شرکت‌های مدنی، انتشار آگهی در روزنامه رسمی در هیچ موردی لازم و ضروری نیست.
ویژگی وکیل شرکت:
وکیل شرکت باید نسبت به قوانین و مقررات مربوط به شرکت‌های تجاری و مدنی اطلاعات کاملی داشته باشد و بتواند این مقررات را به طور مناسب تفسیر و درک نماید. چرا که در حوزه شرکت‌ها با طیف وسیعی از قوانین روبرو هستیم که هریک باید در جای خود اِعمال شوند. همچنین وکیل شرکت‌ها علاوه بر آشنایی با قوانین باید دارای تجربه کافی در خصوص مسائل ثبتی و حقوقی شرکت‌ها باشد تا با استفاده از تجربه خود بتواند به شرکتِ موکل خود به نحو صحیح مشاوره و خدمات حقوقی ارائه کند. موسسه حقوقی و داوری امین عدالت کبریا با داشتن بهترین وکیل شرکت‌ها، این آمادگی را دارد تا بهترین خدمات را به شما عرضه کند.
انواع شرکت تجاری
وکیل شرکت پس از تبیین تفاوت‌های میان شرکت مدنی و تجاری، در این بخش قصد دارد تا انواع شرکت‌های تجاری را بیان کند و تعریف قانونی هریک را توضیح دهد.
بر اساس ماده ۲۰ قانون تجارت: “شرکت‌های تجارتی بر هفت قسم است:
- شرکت سهامی
- شرکت با مسئولیت محدود
- شرکت تضامنی
- شرکت مختلط غیرسهامی
- شرکت مختلط سهامی
- شرکت نسبی
- شرکت تعاونی تولید و مصرف.”
شرکت سهامی
شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن‌ها است. موضوع عملیات شرکت سهامی می‌تواند امور تجارتی و یا غیرتجارتی باشد؛ این شرکت در هرحال شرکت تجاری محسوب میشود.
شرکت با مسئولیت محدود
شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل شده و هریک از شرکا بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد – فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است.
شرکت تضامنی
شرکتی است که برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل میشود: اگر دارایی شرکت برای تأدیه تمام قروض کافی نباشد، هر یک از شرکاء مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است.
شرکت مختلط غیرسهامی
شرکتی است که برای امور تجارتی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل میشود. شریک ضامن مسئول کلیه دیونی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پدیدار شود – شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه‌ای است که در شرکت گذاشته است.
شرکت مختلط سهامی
شرکتی است که برای امور تجارتی بین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل میشود. شرکای سهامی کسانی هستند که سرمایه آن‌ها به صورت سهام درآمده و مسئولیت آن‌ها تا میزان سرمایه‌ای است که در شرکت گذاشته‌اند. شریک ضامن در شرکت مختلط سهامی مسئول کلیه دیونی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت به وجود آیند.
شرکت نسبی
شرکتی است که برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هریک از شرکا به نسبت سرمایه‌ای که در شرکت گذاشته است، می‌باشد.
شرکت تعاونی
شرکتی است که به منظور بهبود وضع مالی و اقتصادی و همچنین رفع احتیاجات مشترک شرکا جهت فعالیت در امور مربوط به تولید و توزیع تشکیل میشود.
وکیل شرکت در تهران
شرکت همانطور که گفته شد، ابزاری است که اشخاص با استفاده از آن سرمایه‌ها و اموال خود را در هم می‌آمیزند تا به توانایی اقتصادی بیشتری دست یابند و در نهایت منعفت مادی خود را به حداکثر رسانند. اما باید توجه داشت، همانطور که در این مقاله بررسی شد، شرکت انواع بسیار زیادی دارد که افراد با توجه به نوع فعالیت و میزان ریسک‌پذیری خود باید شرکت متناسب با اهداف و فعالیت‌هایشان را برگزینند.
به همین دلیل وکیل شرکت توصیه می‌کند برای انتخاب نوع شرکت با وکلایی که طور تخصصی در حوزه مسائل شرکت‌ها فعالیت دارند مشورت نمایید تا به طور کامل از ویژگی‌های هریک از این شرکت‌ها اطلاع پیدا کنید. موسسه حقوقی و داوری امین عدالت کبریا با داشتن بهترین وکلا در این زمینه آمادگی ارائه بهترین مشاوره و خدمات را به شما عزیزان دارد.
سلام وقت بخیر تو شرکت با مسئولیت محدود میشه به هریک از شرکت برای گرفتن طلب مراجعه کرد؟
با سلام برای مطالبه طلب در شرکت های با مسئولیت محدود فقط میتوان به ضامنین مراجعه کرد و دیگران به اندازه سهمی که دارند پاسخگو خواهند بود.
سلام ببخشید سوالی دارم اگر مدیر عامل شرکتی مرتکب جرمی بشه باید از شرکت شکایت کرد یا مدیر عامل؟
با سلام برای پاسخ به سوال شما باید گفت ابتدا باید مشخص شود که قرارداد شما با شرکت بوده است یا شخص مدیر عامل و چهار چوب آن روشن گردد. آنگاه با توجه به اساس نامه میتوان گفت که رفتار درست کدام خواهد بود.
سلام وقت بخیر در شرکت نسبی وظیفه هر فرد بر اساس چه چیزی تعیین میگردد؟
با سلام این شرکت بین دو یا چند نفر تشکیل میشود و مسئولیت هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته اند.
سلام سوالی داشتم میشه ی شرکت واردات کننده محصولات خاص رو بصورت یکجا واگذار کرد؟
با سلام البته که امکان دارد البته توصیه میشود قبل از انجام این امر اساس نامه شرکت مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.
سلام و خسته نباشید. تفاوت بین شرکت تجاری و شرکت مدنی در بحث انحلال چگونه است؟
با سلام از آنجایی که شرکت تجاری دارای شخصیت حقوقی است پس انحلال آن نیز تابع قوانین خاص انحلال در قانون تجارت است. در صورتی که در شرکت مدنی اینطور نیست و فقط مسئله افراز و تقسیم اموال مطرح است.