تحلیل حقوقی ماده ۴۷ شرایط پیمان

ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان در رابطه با اقدمات فسخ پیمان می باشد.  از نظر حقوقی فسخ دارای اهمیت بسیار بالایی است. در قراردادهای پیمانکاری اما اقداماتی که باید پس از فسخ قرارداد صورت گیرد، دارای اهمیتی به مراتب بالاتر از خود فسخ می باشد. چرا که نتیجه فسخ صورت گرفته به موجب اقدامات پس از فسخ است که قطعی و اجرایی می گردد. توصیه می کنیم شما پیمانکاران و کارفرمایان عزیز مقاله حاضر را تا انتها مطالعه فرمایید تا با اقدامات پس از فسخ قراردادهای پیمانکاری به خوبی آشنایی پیدا کنید.

ماده ۴۷- اقدامات فسخ پیمان

الف) در صورتی که به علت بروز یک یا چند مورد از حالت های درج شده در ماده ۴۶، کارفرما پیمان را مشمول فسخ تشخیص دهد، نظر خود را با ذکر مواردی که به استناد آن پیمانکار را مشمول فسخ می داند، به پیمانکار ابلاغ می کند.

پیمانکار مکلف است که در مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ کارفرما، در صورتی که دلایلی حاکی از عدم انطباق نظر کارفرما با موارد اعلام شده داشته باشد، مراتب را به اطلاع کارفرما برساند. اگر ظرف مدت تعیین شده، پاسخی از سوی پیمانکار نرسد یا کارفرما دلایل اقامه شده را مردود بداند، کارفرما فسخ پیمان را به پیمانکار ابلاغ می کند و بدون احتیاج به انجام دادن تشریفات قضایی، به ترتیب مفاد این ماده، عمل می نماید.

در صورتی که تصمیم کارفرما برای فسخ پیمان به استناد موارد درج شده در بند الف ماده ۴۶ باشد، موضوع فسخ پیمان باید بدواً به وسیله هیاتی متشکل از سه نفر به انتخاب وزیر یا بالاترین مقام سازمان کارفرما (در مورد سازمانهایی که تابع هیچ یک از وزارت خانه ها نیستند) بررسی و تائید شود و مورد موافقت وزیر یا بالاترین مقام سازمان کارفرما قرار گیرد و سپس به پیمانکاران ابلاغ شود.

ب) کارفرما تضمین انجام تعهدات و تضمین حسن انجام کار کسر شده را ضبط و به حساب خزانه واریز می کند و بی درنگ کارگاه و تاسیسات و ساختمان های وقت، مصالح و تجهیزات، ماشین آلات و ابزار و تمام تدارکات موجود در آن در اختیار می گیرد و برای حفاظت آن اقدام لازم را معمول می دارد. سپس بی درنگ از پیمانکار دعوت می کند که ظرف یک هفته نماینده ای برای صورت برداری و صورت مجلس کار های انجام شده و تمام مصالح و تجهیزات، ماشین آلات و ابزار و تدارکات دیگری که در کارگاه موجود است معرفی نماید.

هرگاه پیمانکار از معرفی نماینده ظرف مدت تعیین شده خودداری نماید یا نماینده معرفی شده از جانب او در موعد مقرر برای صورت برداری حاضر نشود، کارفرما به منظور تامین دلیل با حضور نماینده دادگاه محل، برای صورت برداری اقدام می نماید و پیمانکار حق هیچ گونه اعتراضی در این مورد ندارد. پس از صورت برداری، پیمانکار بی درنگ، طبق ماده ۴۰ اقدام به تهیه صورت وضعیت قطعی از کارهای انجام شده می کند.

ج) کارفرما تاسیسات و ساختمان های موقت را که در کارگاه احداث شده و برای ادامه کار مورد نیاز است، در اختیار می گیرد و بهای آن را برابر ارزش مصالح و تجهیزات بازیافتی که با توافق دو طرف تعیین می شود با توجه به اینکه در این موارد نباید وجهی بابت برچیدن کارگاه به پیمانکار پرداخت شود، به حساب طلب پیمانکار منظور می کند. اگر تاسیسات و ساختمان های پیشگفته در خارج از محل های تحویلی کارفرما ایجاد شده باشد، کارفرما بهای اجاره آنها را با توافق دو طرف تعیین می شود، برای مدتی که به منظور تکمیل کار در اختیار خواهد داشت به پیمانکار پرداخت می کند.

د) کارفرما می تواند ماشین آلات و ابزار و وسایل متعلق به پیمانکار را که در کارگاه که موجود است و به تشخیص خود برای اتمام کار مورد نیاز بداند، برای مدت مناسبی که برای جایگزین کردن آنها با ماشین آلات دیگر لازم است در اختیار بگیرد و هزینه اجاره آنها را که با توافق دو طرف تعیین می شود، به حساب طلب پیمانکار منظور نماید. کارفرما نمی تواند بدون موافقت پیمانکار ماشین آلات او را بیش از مدت های تعیین شده در زیر اجاره خود بگیرد.

۱- در مورد ماشین آلات ثابت مانند دستگاه مرکزی بتن، کارخانه آسفالت و ماشین آلات خاصی که نام آنها در شرایط خصوصی پیمان پیش بینی شده است، برابر مدتی که از رابطه زیر به دست می آید.

محاسبه مدت اختیار کارفرما برای اجاره

مدت اولیه پیمان × ((مبلغ پیمان ÷ مبلغ صورت وضعیت قطعی) – ۱)) + ۳ ماه = مدت اختیار کارفرما برای اجاره

۲- در مورد سایر ماشین آلات، برابر ده ماه.

اگر پیمانکار به کارفرما بدهکار باشد، کارفرما به میزان طلب خود، اقلامی از ماشین آلات و ابزار و وسائل پیمانکار را که توسط کارشناس یا کارشناسان منتخب طرفین ارزیابی می شود در اختیار می گیرد و با رعایت قوانین جاری کشور، به تملک قطعی خود در می آورد.

ه) کارفرما از مصالح و تجهیزات پای کار آنچه طبق مشخصات بوده و برای اجرای پیمان تهیه شده است قبول می کند و بهای آن را بر اساس نرخ متعارف روز در تاریخ خرید که مورد توافق دو طرف باشد به حساب طلب پیمانکار منظور می نماید.

و) پیمانکار با دریافت ابلاغ فسخ پیمان، بی درنگ فهرست مصالح سفارش شده برای اجرای کار را همراه با شرایط خرید آنها برای کارفرما ارسال می نماید. کارفرما تا ۱۰ روز از دریافت فهرست پیشگفته اقلامی از مصالح و تجهیزات سفارش شده را که مورد نیاز تشخیص می دهد به پیمانکار اعلام می نماید تا پیمانکار قرارداد خرید آنها را به کارفرما منتقل نماید. مبالغی که بابت خرید این مصالح و تجهیزات از سوی پیمانکار تادیه شده است، در مقابل تسلیم اسناد و مدارک آن به حساب طلب پیمانکار منظور می گردد و تادیه بقیه بهای خرید و هر نوع تعهد مربوط به آنها به عهده کارفرما خواهد بود.

ز) هرگاه پیمانکار ظرف دو هفته از تاریخ ابلاغ کارفرما، به منظور توافق در اجرای بند های (ج) و (د) و (ه) حاضر نشود یا توافق بین طرفین حاصل نگردد، کارفرما یک یا چند کارشناس رسمی دادگستری انتخاب می نماید. نظر این کارشناس یا کارشناسان برای طرفین قطعی است و حق الزحمه آنان را کارفرما می پردازد و به حساب بدهی پیمانکار منظور می کند.

ح) پیمانکار مکلف است که مازاد مصالح و تجهیزات و دیگر تدارکات خود را که در محل های تحویلی کارفرما باقی مانده است، حداکثر ظرف ۳ ماه از تاریخ ابلاغ کارفرما، از محل های یاد شده خارج کند. در غیر اینصورت کارفرما می تواند برای خارج کردن آنها به هر نحو که مقتضی بداند عمل نماید و هزینه های آن را به حساب بدهکاری های پیمانکار منظور دارد.

ط) از تاریخ ابلاغ فسخ پیمان تا تاریخی که صورت برداری ها و ارزیابی طبق این ماده پایان می یابد، نصف هزینه های مربوط به نگه داری و حفاظت کارگاه به عهده کارفرما و نصف دیگر به عهده پیمانکار است. این مدت نباید از سه ماه بیشتر شود، در غیر این صورت هزینه های مربوط به نگه داری و حفاظت کارگاه برای ایام بیش از سه ماه به عهده کارفرماست.

بند الف ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان

بند الف ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان بیان می دارد، در صورتی که کارفرما قرارداد پیمانکاری را به استناد یکی از شروط مندرج در ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان فسخ نماید، باید فسخ قرارداد را به همراه بیان دلیل به پیمانکار ابلاغ نماید. پیمانکار ده روز فرصت دارد تا پاسخ این ابلاغ را برای کارفرما ارسال نماید.

شرایط فسخ قرارداد از سوی کارفرما

ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان مراحل فسخ قرارداد پیمانکاری از سوی کارفرما را بدین شرح بیان نموده است که، کارفرما اگر به استناد یکی از موارد بند الف ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان تقاضای فسخ قرارداد پیمانکاری را نماید، باید ابتدا این امر را به پیمانکار ابلاغ نماید و پیمانکار ظرف مدت ۱۰ روز به این ابلاغ پاسخ می دهد. در صورتی که پاسخ پیمانکار برای کارفرما قانع کننده نباشد و یا پاسخی از طرف پیمانکار دریافت نگردد، این موضوع ابتدا در کمیته فنی استان های محل پروژه مورد بررسی قرار گیرد و در صورت تایید این کمیته، فسخ قرارداد به پیمانکار مطابق شرایط عمومی پیمان ابلاغ گردد.

بند ب ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان

بند ب ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان در خصوص اقدامات کارفرما پس از فسخ قرارداد پیمانکاری می باشد. کارفرما پس از فسخ قرارداد پیمانکاری کلیه تضامین پیمانکار را ضبط و کلیه تجهیزات و ماشین آلات موجود در پروژه را در اختیار می گیرد. البته وظیفه حفظ این تجهیزات را نیز مطابق شرایط عمومی پیمان بر عهده دارد. سپس به پیمانکار ابلاغ می نماید که ظرف مدت یک هفته نماینده خود را برای صورت برداری کارهای انجام شده و همچنین صورت برداری از تجهیزات و ماشین آلات موجود در کارگاه به کارفرما معرفی نماید. در صورتی که پیمانکار از انجام این کار امتناع نماید، کارفرما با هزینه پیمانکار از کارشناس رسمی دادگستری برای این امر استفاده می نماید. وکیل متخصص در قراردادهای پیمانکاری توصیه می نماید که پیمانکاران قطعا نماینده خود را برای شرکت در این جلسه معرفی نمایند چرا که عدم معرفی نماینده عواقب بسیار بدی به همراه خواهد داشت. تخصص ما در قرارداد های پیمانکاری می تواند عصای دست شما پیمانکاران باشد.

بند ج ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان

بند ج ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان در خصوص مکان هایی است که پیمانکار برای اجرای پروژه به صورت موقت در کارگاه ایجاد نموده است. کارفرما اگر این ساختمان ها را نیاز داشته باشد باید قیمت آن را به پیمانکار پرداخت نماید و اگر نیاز نداشته باشد، پیمانکار باید این ساختمان ها را تخریب نماید. اگر این ساختمان ها خارج از مکان هایی باشد که کارفرما در اختیار پیمانکار قرار داده است، کارفرما باید هزینه اجاره این مکان ها را تا زمانی که برای اجرای پروژه به این مکان ها نیاز دارد، به پیمانکار پرداخت نماید.

• نکته: از متن ماده چنین بر می آید که پیمانکار حق انتخابی برای اجاره دادن یا ندادن مکان متعلق به خود به کارفرما ندارد و این به نوعی الزام برای پیمانکار محسوب می شود اما این امر به نظر وکیل متخصص قراردادهای پیمانکاری، بر خلاف حقوق اولیه اجتماعی است و به نظر مغایر با اخلاق حسنه می باشد.

بند د ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان

بند د ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان در خصوص ماشین آلاتی و تجهیزاتی می باشد که در کارگاه موجود است. این موضوع باید تحت دو عنوان مورد بررسی قرار گیرد. ماشین آلاتی که ثبات است را پیمانکار الزاما باید با فرمول پیش بینی شده در این ماده به کارفرما منتقل نماید و حق انتخابی برای پیمانکار در نظر گرفته نشده است. اما در خصوص ماشین آلاتی که قابل حمل می باشد پیمانکار این اختیار را دارد که به صروت توافقی با تعیین قیمت مد نطر خود این ماشین آلات را به کارفرما انتقال دهد و یا خیر. در نتیجه در خصوص ماشین آلات و ساختمان دو روش برای پیمانکار وجود دارد که در شرایط عمومی پیمان پیش بینی شده است و ما برای شما پیمانکاران و کارفرمایان عزیز شرح دادیم.

بند ه ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان

بند ه ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان در خصوص مصالح پای کار می باشد. مصالح پای که تا آنجایی که مربوط به این پروژه باشد و برای این پروژه تهیه شده باشد از سوی کارفرما با نرخ زمان خرید از پیمانکار گرفته می شود و مبلغ آن به حساب طلب پیمانکار قرار می گیرد.

بند و ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان

بند و ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان در خصوص مصالحی می باشد که سفارش داده شده و هنوز تحویل نشده است. در خصوص مصالح سفارش داده شده، اگر این مصالح مورد نیاز کارفرما باشد، قرارداد خرید این مصالح از سوی پیمانکار به کارفرما انتقال داده می شود و مبالغ پرداخت شده از سوی پیمانکار در حساب طلبکاری پیمانکار قرار می گیرد. از نظر وکیل قرارداد پیمانکاری این یک تبدیل تعهد است که نیاز به موافقت فروشنده دارد که در ماده مورد نظر در این خصوص صحبتی نشده است و به نظر از ایرادات این ماده می باشد.

بند ز ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان

بند ز ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان مربوط به شرایطی است که کارفرما و پیمانکار در خصوص قیمت مصالح، ماشین آلات و تجهیزات موجود در کارگاه به توافق نمی رسند. در این شرایط کارفرما از کارشناس رسمی دادگستری برای تعیین قیمت استفاده می نماید و نظر کارشناس رسمی دادگستری در این خصوص برای طرفین لازم اتباع می باشد. کارشناس رسمی مذکور در این ماده باید از طریق شورای حل اختلاف محل تعیین شود و یا طرفین با توافق فردی را به عنوان کارشناس رسمی تعیین نمایند.

بند ح ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان

بند ح ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان چنین مققر می نماید که، پیمانکار موظف است تمامی تجهیزات، ماشین آلات و مصالح پای کاری که مورد نیاز کارفرما نمی باشد را ظرف مدت ۳ روز از کارگاه خارج نماید. در صورتی که پیمانکار برای این کار اقدامات لازم را انجام ندهد، کارفرما با هزینه پیمانکار اقدام می نماید و پیمانکار حق اعتراضی در این خصوص نخواهد داشت.

بند ط ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان

بند ط ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان مقرر می نماید، هزینه های مربوط به نگهداری کارگاه در مدتی که مراتب این ماده طی می شود، نصف بر عهده کارفرما و نصف بر عهده پیمانکار می باشد. مدت انجام مراتب این ماده نباید بیش از سه ماه باشد، در غیر اینصورت هزینه های نگهداری بر عهده کارفرما می باشد.

با افتخار در خدمت شما کارفرمایان و پیمانکاران عزیز هستیم

موسسه حقوقی و داروی امین عدالت کبریا با شماره ثبت ۴۸۶۶۰ این افتخار را دارد که تشکیلات حقوقی چندین شرکت پیمانکاری معتبر را در اختیار دارد و با تخصص و تجربه خود می تواند شما را در مدیریت پروژه های پیمانکاری همراهی نماید. برای مشاوره با وکیل متخصص ما در زمینه شرایط عمومی پیمان و قراردادهای پیمانکاری با ما تماس بگیرید. شما می توانید برای تنطیم لایحه، دادخواست، اظهارنامه و یا نامه های کلیم خود از خدمات وکلای ما استفاده نمایید. همچنین شما پیمانکاران و کارفرمایان عزیز می توانید نظرات و سوالات خود را ذیل این مقاله درج نمایید تا در اسرع وقت مورد بررسی همکاران ما قرار گیرد.