جرم استفاده از سند مجعول و مجازات آن

سند مجعول، به چه سندی گفته می شود؟ اسناد مجعول به چند دسته تقسیم می شوند؟ جرم استفاده از سند مجعول چه شرایطی را باید داشته باشد؟ جرم استفاده از اسناد مجعول چه مجازاتی در پی دارد؟

جعل چیست؟

جعل یعنی شخصی نوشته یا سند یا مدرک یا هر چیز دیگری که در قانون ذکر شده است، را با نیت جا زدن به عنوان اصل بسازد یا تغییر بدهد. جعل حتما باید به صورت نوشته بر روی کاغذ باشد. پس تحریف صدا و زدن اثر انگشت و ساخت کارت و بلیط بدون نوشته جعل نمی باشد زیرا بدون نوشته است.

جاعل چه کسی است؟

هر کسی که اقدامات جعل را انجام می دهد و مدرک یا سند را از شکل واقعی آن دور می کند جاعل به حساب می آید و فرقی نمی کند خودش از اسناد مجعول استفاده کند یا این که برای شخص دیگری بسازد.

• نکته: وکیل برای جرم استفاده از سند مجعول میگوید: علاوه بر این که فرد جاعل از منظر قانون خلافکار است و باید مجازات شود، فردی هم که از این اسناد استفاده می کند و از طریق آن می خواهد شخصی را فریب دهد و سو استفاده کند، مجرم است. سوء استفاده کننده از سند مجعول خود می تواند جاعل باشد یا شخص ثالثی که به هر طریقی این اسناد را به دست آورده باشد.

سند مجعول، به چه سندی گفته می شود؟

به گفته وکیل متخصص در زمینه جعل، تمام چیزی که در قانون به عنوان سند مجعول آمده است به این شرح است:

• جعل اسناد رسمی یا اسناد عادی، یعنی ساختن نوشته یا مهر، کپی کردن امضای اشخاص، قلم بردن، خراشیدن، محو کردن، خط زدن، سیاه کردن، تغییر تاریخ سند و هر اقدام این چنینی که در نوشته و سند و مدرک انجام شود.
• جعل اسناد هویتی، یعنی ساختن یا تغییر دادن شناسنامه ، کارت ملی، گذرنامه، کارت پایان خدمت، مدارک تحصیلی، جواز کسب و هر آن چیزی که مربوط به هویت افراد می باشد. دستکاری در شناسنامه یا کارت ملی عموما تغییر تاریخ تولد یا حذف نام همسر می باشد.
• جعل اسناد مالی، یعنی جعل کردن اسکناس و سکه و اوراق بهادار و چک و سفته و ضمانت نامه های بانکی و هر آن چیزی که مربوط به مسائل مالی می شود.
• جعل احکام دادگاه ها و دادسراها که شامل تمام موارد تغییر دادن حکم هایی است که از طرف دادگاه یا دادسرا صادر می شود.

اسناد مجعول به چند دسته تقسیم می شوند؟

جرم استفاده از سند مجعول، دامنه گسترده ای دارد. جرم استفاده از سند مجعول بسیار وسیع و گسترده است و از جزئی ترین موارد را در بر می گیرد.

سند مجعول می تواند به صورت کلی باشد یعنی کل یک سند یا نوشته یا مهر جعل شود. جرم استفاده از سند مجعول به صورت کلی شامل مواردی مانند جعل شناسنامه، جعل مدارک، جعل اسناد، جعل مدارک تحصیلی، جعل وصیت نامه و هر جعلی که به صورت کلی باشد، می شود. خوب است بدانید جرم استفاده از سند مجعول می تواند به صورت جزئی هم انجام شود یعنی بخشی از یک سند یا مدرک یا نوشته جعل شود. مانند جعل امضا در چک، جعل مبلغ در قرارداد، جعل تاریخ در سند و از این قبیل موارد جزئی که در دسته جعل جزئی قرار می گیرد.

• نکته: لازم به ذکر است که جعل می تواند از نوع مادی باشد که جرم استفاده از اسناد مجعول جز این دسته است، و یا این که از نوع معنوی باشد که این نوع جرم فقط توسط کارکنان ادارات دولتی و مراجع قضایی انجام می شود و افراد عادی نمی توانند مرتکب همچین جرمی شوند. جرم جعل معنوی به مواردی اطلاق می شود که شخص کارمند موضوع یا مضمونی از گفته ها یا نوشته های افراد را تحریف کند. این نوع جعل نیازی به ساخت اسناد یا دستکاری در اسناد را ندارد.

جرم استفاده از سند مجعول چه شرایطی را باید داشته باشد؟

جرم استفاده از اسناد مجعول، تمام مواردی را در بر می گیرد که سند یا مدرکی ساختگی باشد یا تغییر پیدا کرده باشد و به این نیت جعل انجام شده باشد که بخواهند مدرک را مورد سوء استفاده قرار دهند و حق یا امتیازی برای خود ایجاد کنند.

وکیل کیفری بصورت تخصصی بیان میدارد: جرم استفاده از سند مجعول فقط زمان تحقق جرم اتفاق نمی افتد بلکه به محض دست بردن در سند برای جعل، جرم رخ داده است. وکیل پایه یک دادگستری می گوید منتفع شدن یا منتفع نشدن شخص جاعل یا شخصی که می خواهد از اسنادی جعلی استفاده کند ضرورت ندارد، بلکه تنها اقدام به این عمل کفایت می کند.

• نکته: جرم استفاده از سند مجعول فقط ضرر مادی به شخص دیگری نمی رساند بلکه ضرر می تواند از نوع معنوی هم باشد، و آن زمانی است که مثلا آبرویی از شخصی رفته باشد.

جرم استفاده از اسناد مجعول چه مجازاتی در پی دارد؟

جرم استفاده از اسناد مجعول دامنه گسترده ای دارد، بنابراین مجازاتی که برای هر کدام در نظر گرفته شده است متفاوت است که در ذیل به شرح هر کدام می پردازیم.

• مجازات جرم جعل اسناد عادی مثل قولنامه، اجاره نامه، مبایعه نامه و از این قبیل اسناد باشد، علاوه بر برگرداندن مال گرفته شده و جبران کردن خسارت گرفته شده، از شش ماه تا دو سال حبس و مبلغ ۳ تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی دارد که در حق دولت می باشد.
• مجازات جرم جعل در اسناد رسمی به این صورت است که اگر امضا و مهر رهبری و روسای قوا جعل شود، ۳ تا ۱۵ سال حبس را به دنبال دارد و اکر امضای رئیس جمهور، هیئت وزیران و نمایندگان باشد، ۱ تا ۱۰ سال حبس دارد.
• مجازات جرم اسناد مالی مثل جعل اسکناس یا چک، ۵ تا ۲۰ سال حبس را به دنبال خواهد داشت.
• مجازات جعل مدارک تحصیلی ۱ تا ۳ سال حبس را به همراه دارد.
• مجازات جعل برای کسی که احکام دادگاه ها را جعل کند و یا با علم به مجعول بودن از آن ها استفاده کند به ۱ تا ۱۰ سال حبس محکوم می شود.

جرم استفاده از سند مجعول مطابق قانون جدید

آیا قانون کاهش مجازات حبس تعزیری که به قانون جدید کاهش معروف شده است، شامل جرم استفاده از سند مجعول نیز شده است؟ وکیل متخصص کیفری در زمینه جرم جعل میگوید: مطابق قانون مذکور، صرفا مفاد مندرج در ماده ۵۳۶ کتاب پنجم مشمول کاهش در حبس تعزیری شده است. بدین ترتیب که هرکس با علم و اطلاع از جعل و یا تزویر صورت گرفته بر اسناد غیر رسمی، آنها را مورد استفاده قرار دهد، به حبس از ۳ ماه تا ۱۸ ماه محکوم خواهد شد.

وکیل پرونده جعل

اگر هر زمانی متوجه شدید شخصی با استفاده از سند مجعول شما را فریب داده است یا قصد فریب دادن شما را دارد، می توانید برای شکایت از فرد خاطی از طریق دادگاه محل وقوع جرم اقدام کنید. اما از آن جایی که جعل یک موضوع کاملا پیچیده و تخصصی است، موسسه حقوقی و داوری امین عدالت کبریا پیشنهاد می دهد از مشاوره های این مرکز استفاده کنید و از وجود یک وکیل متخصص در زمینه جعل بهره مند شوید.