تاجر کیست و چکار میکند؟ به چه عملیاتی، عملیات تجاری گفته میشود؟ معیار تاجر بودن یا نبودن یک شخصیت حقیقی و یا شخصیت حقوقی در چیست؟ در حقوق تجارت ایران از معیار موضوعی برای شناسایی تاجر استفاده میشود یا معیار شخصی ملاک اعتبار و تشخیص است؟ لازم به ذکر است به دلیل طولانی نشدن مقاله، عملیات تجاری مذکور در مقاله جداگانه ای تحت عنوان عملیات تجارتی تقدیم حضور گردیده است.
تعریف تاجر مطابق قانون تجارت ایران
وکیل متخصص امور شرکت ها اذعان میدارد: مطابق ماده یک قانون تجارت، تاجر کسی است که شغل معمولی خود را معاملات تجارتی قرار دهد. وجود و احراز دو شرط برای تشخیص تاجر بودن شخص، ضروری و لازم است.
۱) شرط اول آن است که تاجر، شغل معمولی خود را معاملات تجارتی قرار داده باشد.
۲) شرط دوم آن است که معاملات تجارتی، به حساب خود تاجر انجام پذیرند.
وکیل شرکت میگوید: در ادامه به تشریح این دو مورد پرداخته میشود. ولیکن خوب است در همین جا به خاطر بسپارید که مطابق این تعریف، اشخاص حقوقی نیز میتوانند تاجر باشند و عملکرد آنان مشمول قوانین و مقررات قانون تجارت باشد. زیرا مطابق ماده ۵۸۸ قانون تجارت: “شخص حقوقی میتواند دارای کلیه حقوق و تکالیفی شود که قانون برای افراد در نظر گرفته است.
- نکته: در حقوق تجارت، منظور از اشخاص حقوقی، شرکت های تجارتی میباشند که تاجر هم هستند.
معیار موضوعی و معیار شخصی در حقوق تجارت
وکیل برای شرکت میگوید: برای تعریف تاجر و اعمال تجارتی دو نظریه مختلف وجود دارد:
۱) نظریه شخصی: طبق این نظریه، صرفا و صرفا، اگر هر دو طرف معامله تاجر باشند، آن معامله، تجارتی محسوب شده و موضوع معامله دارای اهمیت نمیباشد. زیرا حقوق تجارت بر پایه صنف تجار شکل گرفته است. لذا اشخاص عادی ملزم به رعایت قواعد و تشریفات حقوق تجارت نمیباشند. از این روی، عملیات مهم نمیباشد و صرفا اشخاص طرفین معامله باید تاجر باشند.
۲) نظریه موضوعی: طبق این نظریه، آنچه که مهم است و معیار میباشد، معاملاتی است که میان اشخاص به وقوع میپیوندد لذا تفاوتی ندارد که چه اشخاصی، طرفین قرارداد هستند. لذا هر کسی که این معاملات تجارتی را انجام بدهد، مشمول مقررات حقوق تجارت باشد.
ایران از کدام نظریه در حقوق تجارت پیروی میکند؟
وکیل متخصص برای شرکت ها میگوید: با در نظر گرفتن مواد ۱ الی ۳ قانون تجارت ایران درمی یابیم که حقوق تجرات ایران بصورت مختلط از هر دو نظریه پیروی مینماید. زیرا در ماده ۱ ابراز داشته: تاجر کسی است که مبادرت به عملیات تجارتی میکند. و در ماده ۲ گفته: عملیات تاجر ملاک است، مانند تصدی به عملیات حراجی و غیره. و در ماده ۳ عنوان نموده: سایر معاملاتی که به اعتبار تاجر بودن متعاملین یا یکی از آنها، تجارتی است را برشمرده. مانند کلیه معاملات شرکت های تجارتی. و بطور کلی میتوان گفت: هر یک از مصادیق مواد فوق، موجب تاجر شناختن شخص یا اشخاص میباشد.
نقش وکیل در دعاوی تجاری شرکت ها چیست؟
وکیل متخصص دعاوی تجاری و امور شرکت ها در دعاوی مطرحه در دادگستری و یا پیش از طرح دعوا، نسبت به بررسی کلیه ابعاد موضوع اقدام نموده و در جلسه تشکیل یافته تحت عنوان مجمع عمومی فوق العاده دیدگاه قانونی و پیش بینی سرنوشت موضوع حقوقی پیش آمده را متذکر میگردد. اعضا با دید باز و اشراف بر قوانین و سرنوشت دعوا نسبت به طرح یا عدم طرح و یا صلح و سازش اقدام مینمایند.
چه چیزی شغل تجارت محسوب میشود؟
تاجر کسی است که تجارت را شغل خود قرار داده باشد. لذا تکرار عملیات، از ارکان تشکیل دهنده شغل تجارت میباشد. لازمه شغل تجارت، تکرار معاملات تجارتی است. میزان تکرار هم بستگی به عرف و عادت محل دارد. لذا نمیتوان مقدار معینی را برای آن در نظر گرفت. حجم و میزان آن معامله یا معاملات مهم است. در نهایت تشخیص در این موارد مطابق قانون با قاضی است.
تاجر باید معاملات تجاری را به نام چه شخصی انجام دهد؟
تاجر مطابق قانون تجارت مکلف و موظف است که معاملات تجاری را برای خود به نام خود و به حساب خود انجام دهد. ( سایر موارد استثنائی را که قانون تجارت، تاجر معرفی نموده است را در ادامه به تفصیل شرح خواهیم داد. مانند دلال و حق العمل کار). پس تاجر باید معاملات تجارتی اش را به حساب و به نام خودش انجام دهد.
نکته: وکیل متخصص شرکت میگوید: نظر به مطلب فوق، کارمندان تجارتخانه یا مدیران شرکت و کلیه کارگران و کارمندان حقوق بگیر، تاجر محسوب نمیشوند.
شرایط اشتغال به تجارت چیست؟
وکیل برای انجام امور شرکت میگوید: شغل تجارت را که بررسی نمودیم. حال سوال این است که برای اینکه اشتغال به شغل تجارتی داشته باشیم، باید چه شرایطی را دارا باشیم؟ آیا نیاز به رعایت قواعد خاصی دارد؟ پاسخ مثبت است. خوب است بدانید که برای اشتغال به تجارت باید شرایط ذیل را دارا باشید. به بیان و بررسی موردی هرکدام پرداخته میشود:
الف) تاجر باید اهلیت داشته باشد
تاجر باید بالغ، عاقل و رشید باشد. پس مقصود از اهلیت آن است که سه صفت بلوغ، عقل و رشد باید در تاجر موجود باشد. مطابق ماده ۲۱۰ و ۲۱۱ و ۲۱۲ قانون مدنی، متعاملین باید برای معامله اهلیت داشته باشند و اهل محسوب شدن یعنی بالغ و عاقل و رشید باشد. لذا معامله با اشخاصی که اهلیت ندارند، باطل است.
ب) تاجر باید مقررات و نظامات مخصوص را رعایت کند
اصل بر این است اشتغال به تجارت برای عموم آزاد است. زیرا اصل ۲۸ قانون اساسی بیان میدارد که هر کس حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نیست، برگزیند. ولیکن برای اشتغال به شغل تجارت در برخی از قوانین خاص، محدودیت هایی در نظر گرفته شده است. مانند ماده ۱ قانون انحصار تجارت مصوب ۱۹ تیر ۱۳۱۱ و قانون مصوب دهم اسفند ۱۳۱۴ درخصوص معاملات ارزی. برخی دیگر از محدودیت هاف در واقع منع اشتغال به شغل تجارت نبوده بلکه برای آن شخص، تخلف انتظامی به همراه دارد. مانند آنکه قضات دادگستری ممنوع از اشتغال به تجارت میباشند. ولیکن اگر به شغل تجارت مبادرت ورزند، میتوان معاملات ایشان را باطل اعلام نمود؟ قطعا پاسخ منفی است و یک قاضی، در صورتیکه تجارت کند، مشمول مقررات مربوط به تخلفات شغلی خود خواهد گردید.
تاجر محجور چه مقرراتی دارد؟
اگر تاجر در حین تجارت محجور گردد تکلیف شغل و معاملات وی چه خواهد بود؟ اگر تجارتخانه به محجوری به ارث برسد چه؟ آیا ولی یا قیم میتوانند برای محجور معاملات تجارتی انجام دهند؟ آیا امکان ضرر در اموال تاجر محجور وجود ندارد؟ پس چگونه میتوان مدعی گردید که ولی یا قیم برای محجور تجارت نکنند؟ اگر تجارتخانه را رها کنند و تجارت نکنند چه ؟ باز هم به اموال محجور آسیب وارد میگردد، پس حکم مساله در چیست؟ خوب دقت نمایید، مطابق قانون مدنی، ولی یا قیم صرفا میتوانند به اداره اموال محجور بپردازند. زیرا نماینده بودن ولی یا قیم موجب آن نمیشود که معاملات تجارتی را برای محجور انجام دهند.
نکته: وکیل متخصص شرکت ها و امور تجاری می افزاید: ولیکن یک راه حل وجود دارد. به ماده ۴۰۰ قانون تجارت عنایت بفرمایین: با فوت یا حجر رییس تجارتخانه، قائم مقام تجارتی منعزل نیست. با انحلال شرکت، قائم مقام تجارتی منعزل است. لذا اگر محجور خودش قبل از حدوث حجر، قائم مقام تجارتی تعیین نموده باشد، ایشان به فعالیت تجاری ادامه خواهند داد.
آیا کسبه جزء، تاجر میباشند؟
مطابق حقوق تجارت، کسبه جزء ، تاجر میباشند. ولیکن به دلیل اینکه فعالیت اینگونه اشخاص محدود و مختصر است و علی الاصول دارای سواد زیادی نیز نمیباشند، از بسیاری از الزاماتی که برای تجار در نظر گرفته شده است، معاف میباشند. الزاماتی از قبیل: عدم الزام به تهیه دفاتر تجاری، عدم الزام به ثبت معاملات تجارتی خود، پذیرش ادعای اعسار از ایشان بدون نیاز به الزام به اعلام ورشکستگی.
- نکته: اگر جزو کسبه جزء میباشید و دعاوی مطروحه علیه خود را مخالف حقوق و مزایای خود میدانید حتما با برقراری تماس با موسسه حقوقی ما با وکیل تجاری متخصص مشاوره حقوقی نمایید.
چه کسانی کسبه جزء میباشند؟
مطابق قانون سال ۱۳۱۱ کسانی که فروش سالانه آنها از ۱۲۰۰۰ ریال تجاوز نکند و شوفر، گاریچی و سایر متصدیان حمل و نقل به شرطی که عایدی سالانه آنها از مبلغ مذکور تجاوز نکند. سپس در طی تصویب ماده واحده ای این مبلغ به ۱۰ میلیون تومان و ۵ میلیون تومان افزایش پیدا نمود.
وکیل دعاوی شرکت در تهران
تاجر در حقوق تجارت کسی است که با اشتغال به شغل تجارت مشمول مقررات قانون تجارت گردیده و همانطور که از مزیت های ویژه ای برخوردار میگردد، تکالیف خاصی هم بر عهده وی قرار میگیرد. خصوصا در مورد شرکت های تجاری این امر صادق است. زیرا نظر و عقیده چندین شخص دخیل در تصمیمات بوده و نحوه عملکرد هر یک میبایست مورد بررسی قرار گیرد. همچنین باید وکیل متخصص مربوط به امور تجاری ابعاد مختلف رعایت جمیع تشریفات قانونی را مورد بررسی قرار دهد. موسسه حقوقی و داوری امین عدالت کبریا به این دلیل که متشکل از وکلای پایه یک دادگستری میباشد، میتواند این اطمینان را به شما بدهد که حتی با یک تماس تلفنی و اخذ مشاوره حقوقی تفاوت دانش و تخصص وکلای ما با سایرین مشخص و محرز میگردد.
