تمدید مدت پیمان

تمدید مدت پیمان به معنای افزایش زمان قرارداد پیمانکاری است. تمدید مدت پیمان می تواند ناشی از تاخیر مجاز پیمانکار باشد و یا تاخیر غیر مجاز پیمانکار موجب این تمدید گردد. از این جهت نوع تمدید بسیار با اهمیت است.

تمدید مدت پیمان به چه معناست؟

تمدید مدت پیمان که گاهی تغییر مدت پیمان نیز گفته می‌شود، به معنای تمدید زمان اجرای پروژه از سوی کارفرما می‌باشد. تمدید مدت پیمان وقتی موضوعیت پیدا می‌کند که پیمانکار به دلیل بروز موانعی که مربوط به تقصیر و کوتاهی او نباشد، نتواند در زمان مقرر پروژه را تکمیل نماید. پس اگر پیمانکار به علتی که مستند به خود اوست، نتواند کار را انجام دهد، نمی‌تواند از کارفرما تقاضای تمدید مدت پیمان را بکند و اگر هم این تقاضا را بکند، بی‌شک تقاضای او از سوی کارفرما رد خواهد شد. با این توضیحات، فلسفه ایجاد چنین نهادی مشخص می‌شود؛ چرا که اگر با وجود بروز موانع و شرایطی که مربوط به پیمانکار نیست، باز هم وی را مسئول تأخیر در انجام پروژه بدانیم و مدت پیمان را قابل تمدید ندانیم، مسئولیتی را بر دوش او قرار دادیم که وی هیچ نقشی در ایجاد آن نداشته است.

تمدید مدت پیمان در شرایط عمومی پیمان

وکیل پیمانکاری توضیح می‌دهد، با توجه به این که شرایط عمومی پیمان و اهمیت آن در قراردادهای پیمانکاری در مقاله‌های قبل توضیح داده شده است، باید تمدید مدت پیمان را براساس این مقررات مورد بررسی قرار دهیم. بند الف ماده ۳۰ شرایط عمومی پیمان مواردی که به موجب آن پیمانکار می‌تواند درخواست تمدید مدت پیمان را بنماید، به ترتیب توضیح داده شده است. وکیل قرارداد پیمانکاری این موارد را به ترتیب توضیح می‌دهد:

تغییر مبلغ پیمان:

اگر به موجب تغییر مقادیر منضم به پیمان و یا ابلاغ کارهایی که برای آن‌ها قیمت و مقدار پیش‌بینی نشده مبلغ پیمان تغییر کند، پیمانکار می‌تواند تمدید مدت پیمان را درخواست نماید. پس باید توجه کرد که تغییر مبلغ پیمان در هر حالتی موجب تمدید مدت پیمان نخواهد شد و صرفاً در فرض وقوع تغییر مبلغ به علت موارد گفته‌شده می‌توان تمدید مدت پیمان را درخواست کرد.

تغییر اساسی نقشه‌های اجرایی و یا مشخصات فنی به دستور کارفرما:

اگر کارفرما و یا مهندس مشاور نقشه‌های اجرایی و یا مشخصات فنی را به گونه‌ای تغییر دهند که با وضع اولیه هنگام انعقاد قرارداد تفاوت اساسی داشته باشند، پیمانکار مجوز درخواست تمدید مدت را خواهد داشت.

تأخیر کارفرما:

اگر کارفرما در تحویل کارگاه، ابلاغ دستور کارها یا نقشه‌ها، تحویل مصالحی که تهیه آن‌ها به عهده اوست و همچنین تحویل مصالحی که فروش آن‌ها لزوماً باید با حواله او صورت پذیرد تأخیر کند، پیمانکار می‌تواند تمدید مدت پیمان را از کارفرما بخواهد. البته در خصوص تأخیر در ابلاغ دستور کارها یا نقشه‌ها، پیمانکار در صورتی حق درخواست تمدید مدت پیمان را دارد که آن‌ها را از مهندس مشاور درخواست کرده باشد.

فورس ماژور:

فورس ماژور در قراردادهای پیمانکاری نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند و یکی از اثرات مهم آن ایجاد حق درخواست تمدید مدت پیمان برای پیمانکار می‌باشد. همچنین لازم به ذکر است که در موارد مربوط به کشف اشیای عتیقه و آثار تاریخی در محل اجرای کار نیز در صورتی که موجب توقف یا تعطیل عملیات موضوع پیمان شود، پیمانکار می‌تواند تمدید مدت پیمان را بخواهد

محدودیت برای ورود مصالح و تجهیزات:

تمدید مدت پیمان در حالت بروز محدودیت برای ورود مصالح و تجهیزات نیز مجاز می‌باشد. توضیح آنکه در برخی مواقع ممکن است به اقتضای انجام کار لازم باشد تا مصالح و تجهیزاتی بوسیله پیمانکار از خارج از کشور تهیه شود. اگر برای ورود این مصالح و تجهیزات موانعی ایجاد شود و یا محدودیتی وضع شود، پیمانکار می‌تواند تمدید مدت پیمان را به میزانی که کار به موجب این مانع معلق مانده است، درخواست نماید.

تعلیق قرارداد:

تعلیق قرارداد پیمانکاری موجب تمدید مدت پیمان می‌شود؛ دلیل این امر این است که مواردی که موجب تعلیق قرارداد پیمانکاری می‌شوند، مربوط به تقصیر و یا کوتاهی پیمانکار نمی‌باشند.

وضع قوانین جدید:

تمدید مدت پیمان می‌تواند به موجب وضع قوانین و مقررات جدیدی که در تغییر مدت اجرای کار موثر باشند، به وجود بیاید. وکیل قرارداد پیمانکاری توضیح می‌دهد، اگر وضع قوانین جدید اجرای کار را تحت تأثیر قرار دهد، پیمانکار نباید از این تغییر ضرری ببیند و یا مسئولیت اضافه‌ای بر او تحمیل شود. به همین دلیل در این حالت نیز وی می‌تواند تمدید مدت پیمان را درخواست کند.

عدم انجام تعهدات مالی از سوی کارفرما:

اگر کارفرما تعهدات مالی خود را در زمان معین‌شده انجام ندهد، پیمانکار از برنامه زمانی اجرای کار عقب می‌افتد و نمی‌تواند در زمان تعیینی پروژه را تحویل دهد. به همین دلیل در چنین حالتی پیمانکار می‌تواند تمدید مدت پیمان را از کارفرما بخواهد.

آیا تمدید مدت پیمان به استناد عوامل دیگر نیز ممکن است؟

وکیل قرارداد پیمانکاری پاسخ می‌دهد، تمدید مدت پیمان محدود به عوامل ذکر شده در بخش قبل نمی‌باشد. بند الف ماده ۳۰ شرایط عمومی پیمان پس از بیان مواردی که به موجب آن پیمانکار می‌تواند تمدید مدت پیمان را بخواهد، بیان می‌کند: “موارد دیگری که به تشخیص کارفرما خارج از قصور پیمانکار باشد.” پس با توجه به این بند، هر موردی که کارفرما خارج از قصور پیمانکار تشخیص دهد، می‌تواند از موجبات تمدید مدت پیمان باشد.

تشریفات لازم جهت تمدید مدت پیمان

تمدید مدت پیمان و درخواست آن از سوی پیمانکار نیاز به رعایت تشریفات خاصی دارد و در صورت عدم رعایت این تشریفات پیمانکار نمی‌تواند به هدف خود که همان تمدید مدت پیمان می‌باشد، برسد. وکیل قرارداد پیمانکاری این تشریفات را به شکل زیر اعلام می‌کند:

• در مرحله اول، پیمانکار درخواست تمدید مدت پیمان را با ارائه محاسبات و دلائل توجیهی به مهندس مشاور تسلیم می‌کند.
• در مرحله دوم، مهندس مشاور درخواست پیمانکار را بررسی می‌کند و در صورت تایید، مراتب را برای اتخاذ تصمیم به کارفرما گزارش می‌کند.
• در مرحله بعد کارفرما نسبت به این درخواست پیمانکار تصمیم‌گیری می‌کند و مراتب را به مهندس مشاور اعلام می‌نماید. مهندس مشاور نیز موظف است تا تصمیم کارفرما را به اطلاع پیمانکار برساند.

لازم به ذکر است، اگر پیمانکار با تصمیم مهندس مشاور در مرحله دوم موافق نباشد و یا نسبت به تصمیم کارفرما در مرحله سوم معترض باشد، طبق نظر کارفرما عمل می‌شود و پیمانکار صرفاً می‌تواند به مرجع صالح برای رسیدگی به دعاوی پیمانکار رجوع نماید.

متخصص در دعاوی پیمانکاری

تمدید مدت پیمان نهادی است که به موجب آن مدت زمان لازم برای اتمام پروژه تغییر پیدا می‌کند و مهلت اضافه‌ای به پیمانکار داده می‌شود. فلسفه ایجاد این نهاد، جلوگیری از تحمیل مسئولیت بر پیمانکار در مواقعی است که وی مرتکب هیچ تقصیر و کوتاهی نشده باشد. همانطور که در این مقاله بررسی شد، مواردی که به موجب آن پیمانکار می‌تواند تقاضای تمدید مدت پیمان را بکند، یا موارد مربوط به قوه قاهره است و یا موارد مربوط به تقصیر کارفرما. پس اگر شخص پیمانکار کوتاهی یا تقصیری انجام داده باشد، نمی‌تواند درخواست تمدید مدت پیمان را نماید و تاخیر او نسبت به برنامه زمانی معین، غیرمجاز قلمداد خواهد شد.

ممکن است کارفرما و پیمانکار در خصوص این مسئله که آیا یک حادثه و موضوع خاص از مواردی است که پیمانکار می‌تواند تقاضای تمدید مدت پیمان را بکند یا خیر، دچار اختلاف شوند. به دلیل وجود همین پیچیدگی‌ها وکیل قرارداد پیمانکاری توصیه می‌کند که در دعاوی مربوط به تمدید مدت پیمان از وکیل متخصص در این امر استفاده شود. همچنین به دلیل لزوم رعایت تشریفات جهت درخواست تمدید مدت پیمان، پیشنهاد می‌شود که قبل از تقاضای تمدید مدت، از مشاوره وکیل پیمانکاری استفاده شود. موسسه حقوقی و داوری امین عدالت کبریا با داشتن وکلای متخصص در حوزه قراردادهای پیمانکاری آمادگی ارائه بهترین خدمات را به شما عزیزان دارد.