مالکیت فکری چیست؟

بهترین وکیل مالکیت فکری یا همان مالکیت معنوی در این مقاله قصد دارد تا مالکیت فکری ، تقسیم‌بندی‌های آن و دعاوی مالکیت فکری را به بهترین شکل ممکن توضیح دهد. امروزه اموال فکری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند و درک ماهیت و وجوه مختلف آن‌ها کمک بسیاری در جهت حفظ حقوق مربوط به مالکیت فکری می‌کند و به همین دلیل لازم است تا به این موضوع پرداخته شود.

مالکیت فکری چیست؟

وکیل مالکیت فکری توضیح می‌دهد، مالکیت فکری مجموعه حقوق مادی و معنوی است که به یک فرد بابت تراوشات ذهنی و فکری او تعلق خواهد گرفت. پس موضوع مالکیت فکری، تراوشات فکری، ذهنی و ابداعات افراد است که نمود خارجی پیدا می‌کند و به آن‌ها اموال فکری گفته می‌شود. با این تعریف مشخص می‌شود که موضوع مالکیت فکری، اموال فکری است و اموال مادی جزء موضوعات مالکیت فکری نیستند.

منظور از حقوق مادی و معنوی چیست؟

وکیل مالکیت فکری بیان می‌کند، همانطور که گفتیم مالکیت فکری به مجموعه‌ای از حقوق مادی و معنوی گفته می‌شود. حقوق مادی به  حقوقی گفته می‌شود که دارای ارزش اقتصادی می‌باشد و قابلیت انتقال به غیر را نیز دارند. برای مثال اگر یک مخترع، حقوق مادی اختراع خود را به یک فرد واگذار کند، آن فرد حقوقی مثل تولید، فروش، واردات و صادرات اختراع و یا کالای موضوع اختراع را خواهد داشت. اما حقوق معنوی به حقوقی گفته می‌شود که مربوط به ارزش اقتصادی نیستند و اصولاً قابلیت انتقال به غیر را نیز ندارند. از جمله این حقوق می‌توان به حق انتساب اثر به پدیدآور (حق بر نام)، حق حفظ تمامیت اثر، حق عرضه به صورت ناشناس اشاره کرد.

ویژگی‌های مالکیت فکری

مالکیت فکری (معنوی) همانطور که گفته شد، با اموال فکری سر و کار دارد. این اموال دارای ویژگی‌های خاصی می‌باشند که آن‌ها را از سایر اموال متمایز می‌سازد:

• اموال فکری چون حاصل تراوش ذهنی انسان‌ها هستند، مصرف‌شدنی و تمام‌شدنی نیستند.
• مالکیت فکری حمایت از این نوع اموال را با محدودیت زمانی مواجه کرده است. به عنوان مثال مدت حمایت از اختراع (به عنوان یکی از مصادیق مالکیت فکری) ۲۰ سال است.
• مالکیت فکری علاوه بر محدودیت زمانی، دارای محدودیت مکانی نیز می‌باشد. حمایت از اموال فکری صرفاً در کشورهایی صورت می‌پذیرد که آن مال در آن کشور طبق تشریفات به ثبت رسیده باشد.

اقسام مالکیت فکری

وکیل مالکیت فکری توضیح می‌دهد، مالکیت فکری طیف وسیعی از اموال را شامل می‌شود و به همین دلیل از گذشته تا امروز مالکیت فکری را به دو قسم کلی تقسیم می‌کنند:

مالکیت صنعتی:

شاخه‌ای از مالکیت فکری می‌باشد که به اموال فکری صنعتی می‌پردازد. بهترین وکیل مالکیت فکری مهم‌ترین مصادیق مالکیت صنعتی را اختراعات، علائم تجاری، نام‌های تجاری، نشانه‌های جغرافیایی و طرح‌های صنعتی عنوان می‌کند. از مهم‌ترین ویژگی‌های نظام مالکیت صنعتی این است که حمایت از صاحبان این اموال فکری منوط به انجام تشریفات ثبت است. ثبت اختراع ، ثبت علائم تجاری و ثبت طرح صنعتی برای برخورداری مالک از حمایت قانونی الزامی است. قانون اصلی‌ حاکم بر شیوه ثبت و حقوق مربوط به این اموال در کشور ما قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶ می‌باشد.

مالکیت ادبی و هنری:

وکیل مالکیت فکری توضیح می‌دهد، مالکیت ادبی و هنری شاخه دیگری از مالکیت فکری می‌باشد و به حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان آثار ادبی، علمی و هنری می‌پردازد. مالکیت ادبی و هنری برخلاف مالکیت صنعتی جهت برخورداری از حمایت قانونی نیاز به ثبت ندارد. مهم‌ترین قانون مرتبط با مالکیت ادبی و هنری در کشور ما، قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان می‌باشد.

دعاوی مالکیت فکری

دعاوی مالکیت فکری از جمله مهم‌ترین و تخصصی‌ترین دعاوی هستند که طیف گسترده‌ای از اختلافات را شامل می‌شوند. رسیدگی به دعاوی مالکیت فکری در وهله اول منوط به این است که در دادگاه صالح اقامه شود. اینکه چه دادگاهی صالح به رسیدگی است، بسته به نوع دعوا متفاوت خواهد بود: بهترین وکیل مالکیت فکری دعاوی مالکیت فکری را به طور کلی به ۴ بخش تقسیم می‌کند:

دعاوی ثبت مالکیت فکری:

مالکیت فکری و صنعتی همانطور که گفته شد، برای حمایت نیاز به ثبت دارند. در این راه ممکن است متقاضی ثبت به علت اینکه مرجع ثبت (مرکز مالکیت معنوی) تقاضای ثبت را نپذیرفته، قصد طرح دعوا داشته باشد و یا ممکن است اشخاص ثالث قصد اعتراض به ثبت داشته باشند. همانطور که مشاهده می‌شود، تمامی این دعاوی ممکن است در مورد تک‌تک مصادیق مالکیت فکری به وقوع پیوندد. به عنوان مثال اعتراض به ثبت اختراع و اعتراض به ثبت علائم تجاری از دعاوی بسیار شایع در این زمینه می‌باشند.

وکیل مالکیت فکری بصورت تخصصی بیان میدارد: دعوای رسیدگی به اعتراض به ثبت ابتدا در کمیسیون حل اختلافات ناشی از ثبت مالکیت صنعتی مورد حل و فصل قرار می‌گیرد. البته تصمیم کمیسیون قطعی نیست و هریک از طرفین که به این تصمیم اعتراض داشته باشد، باید دعوای اعتراض خود را در دادگاه عمومی تهران اقامه نماید. شعبه دارای صلاحیت در این خصوص، مجتمع قضایی شهیدبهشتی تهران می‌باشد.

دعاوی ابطال مالکیت فکری:

وکیل مالکیت فکری توضیح می‌دهد، پس از ثبت یک مال فکری، حقوق مادی و معنوی انحصاری به مالک تعلق خواهد گرفت. به عنوان مثال می‌توان به حقوق مادی ناشی از ثبت اختراع که در یک مقاله جداگانه مورد بررسی قرار گرفته اشاره کرد. در این راستا ممکن است برخی از اشخاص به دلائل مختلفی قصد طرح دعوا جهت ابطال گواهی‌نامه مربوط به یک مال فکری، مثل ابطال طرح صنعتی و یا ابطال علامت تجاری داشته باشند. این دعاوی نیز از جمله دعاوی بسیار پرکاربرد می‌باشد که وکالت در آن نیاز به تخصص و مهارت خواهد داشت.

وکیل مالکیت فکری بیان میدارد: درخواست ابطال مالکیت فکری باید به طور مستقیم در دادگاه عمومی تهران اقامه شود و خواهان نیازی به رجوع به کمیسیون ندارد. شعبه دارای صلاحیت در خصوص دعوای ابطال مالکیت فکری، مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران می‌باشد.

دعاوی حقوقی مالکیت فکری:

مالکان اموال فکری با ثبت آن‌ها دارای حقوق و مزایای انحصاری خواهند شد. اما این مالکان وقتی می‌توانند از این انحصار بهره‌مند شوند که حق اقامه دعوا علیه کسانی که بدون اجازه آن‌ها از مال فکری آن‌ها استفاده می‌کنند، داشته باشند تا از این طریق هم بتوانند مانع این افراد سودجو شوند و هم خسارت متحمل‌شده را جبران نمایند. به عنوان مثال اگر یک فرد ورقه اختراعی داشته باشد و شخصی دیگر بدون اجازه صاحب ورقه از آن اختراع استفاده کند، مالک اختراع می‌تواند با طرح دعوای حقوقی از ضمانت‌اجراهای حقوقی نقض حق اختراع بهره‌مند شود.

وکیل مالکیت فکری درباره رسیدگی به دعوای حقوقی مالکیت فکری توضیح می‌دهد: اقامه دعوای حقوقی برای جبران خسارت نیز درست به مانند دعوای ابطال باید در دادگاه عمومی تهران و در شعبه مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران اقامه گردد.

شکایت کیفری مالکیت فکری:

شکایت کیفری مالکیت فکری یکی دیگر از روش‌هایی است که در قانون برای تضمین حق مالکان اموال فکری و جلوگیری از سواستفاده سایر اشخاص مورد پیش‌بینی قرار گرفته است. بهترین وکیل مالکیت فکری توضیح می‌دهد، شکایت کیفری موجب مجازات فرد متخلف می‌شود. علاوه بر این، متخلف باید خسارتی را که مالک مال فکری متحمل شده، جبران نماید. شکایت کیفری بابت هریک از مصادیق مالکیت فکری ممکن و شدنی است. به عنوان مثال در حوزه علائم تجاری، از جمله رایج‌ترین شکایات، شکایت سواستفاده علامت تجاری است. همچنین در خصوص طرح صنعتی نیز می‌توان به شکایت از کپی طرح صنعتی ، شکایت از واردات غیرمجاز کالای حاوی طرح صنعتی و شکایت از فروش غیرمجاز کالای حاوی طرح صنعتی اشاره کرد.

وکیل مالکیت فکری در رابطه با رسیدگی به شکایت کیفری مالکیت فکری اینچنین بیان میدارد: از آنجا که شکایت کیفری ماهیتاً با اقامه دعوای حقوقی تفاوت دارد، پس مرجع صالح جهت رسیدگی نیز متفاوت خواهد بود. شکایت کیفری مالکیت فکری ابتدا در دادسرای ناحیه ۲۶ (۱۹ سابق) مخصوص رسیدگی به جرائم پزشکی و دعاوی مالکیت فکری صورت خواهد گرفت و پس از ثبت و درصورت وجود دلائل ارتکاب جرم، پرونده جهت رسیدگی به شعبات دادگاه کیفری دو مجتمع قضایی شهید قدوسی ارجاع خواهد شد.

وکیل مالکیت فکری

مالکیت فکری نظامی متشکل از مجموعه حقوق مادی و معنوی متعلق به مالکان اموال فکری و شیوه حمایت از این حقوق می‌باشد. یک شخص برای اینکه حاصل تراوشات فکری و ابداعات خود را تحت حمایت قانون در بیاورد، باید آن را ثبت نماید. درست از همین مرحله‌ی ثبت، دعاوی مربوط به مالکیت فکری بروز و ظهور پیدا می‌کنند و تا بعد از ثبت نیز ادامه خواهند داشت. مالکان این اموال برای جلوگیری از سواستفاده اشخاص چاره‌ای جز طرح دعاوی مالکیت فکری نخواهند داشت. وکیل مالکیت فکری (مالکیت معنوی) توصیه می‌کند که برای طرح دعوای مالکیت فکری از وکلایی که به صورت تخصصی در این حوزه فعالیت می‌کنند و در این خصوص تجربه دارند، استفاده شود. موسسه حقوقی و داوری امین عدالت کبریا با داشتن بهترین وکلا در حوزه مالکیت فکری آمادگی ارائه بهترین خدمات را به شما عزیزان دارد.