کلاهبرداری رایانه ای | مجازات کلاهبرداری اینترنتی

کلاهبرداری رایانه ای چیست؟

کلاهبرداری رایانه ای یا کلاهبرداری اینترنتی جرمی است که رایانه در آن نقش بنیادین داشته و برخی از اجزای تشکیل دهنده رکن مادی را تحت تاثیر قرار میدهد و به همین دلیل است که کلاهبرداری اینترنتی از کلاهبرداری عام یا سنتی جدا میگردد.

بر پایه ماده ۶٧ قانون تجارت الکترونیکی مصوب ١٣٨٢ هرکس در بستر مبادلات الکترونیکی با سواستفاده و یا استفاده غیر مجاز از داده (پیام) ها برنامه ها و سیستم های رایانه ای و وسایل ارتباط از راه دور و ارتکاب افعالی نظیر ورود، محو، توقف (داده پیام)، مداخله در عملکرد برنامه یا سیستم رایانه ای و غیره دیگران را بفریبد و یا سبب گمراهی سیستم های پردازش خودکار و نظایر آن شود و از این طریق برای خود یا دیگری وجوه، اموال یا امتیازات مالی تحصیل کند و اموال دیگران را ببرد مجرم محسوب و علاوه بر رد مال به صاحبان اموال به حبس از یک تا سه سال و پرداخت جزای نقدی معادل مال ماخوذه محکوم میشود.

تبصره- شروع به این جرم نیز جرم محسوب شده و مجازات آن حداقل مجازات مقرر در این ماده است.

ماده دیگری که در آن مقنن جرم کلاهبرداری رایانه ای یا کلاهبرداری اینترنتی را مورد جرم انگاری قرار داده است، ماده ١٣ قانون جرایم رایانه ای (ماده ٧۴١ قانون مجازات اسلامی) می باشد که مشعر میدارد: ((هرکس به طور غیر مجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه، وجه مال منفعت خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.))

آیا کلاهبرداری رایانه ای جرمی مقید است؟

کلاهبرداری رایانه ای همانند کلاهبرداری سنتی جرمی مقید به حصول نتیجه مجرمانه است و باید به واسطه سوء استفاده از رایانه از طریق افعالی نظیر ایجاد، محو، توقف و غیره مال یا منفعت یا مزایای مالی عاید مرتکب شود.

عناصر کلاهبرداری رایانه ای

مطابق ماده ٧۴١ قانون مجازات اسلامی در خصوص کلاهبرداری رایانه ای عناصر تشکیل دهنده کلاهبرداری رایانه ای عبارتند از:

• نخست: رفتار مجرمانه؛ هر گونه کنش مرتبط با داده یا سامانه گفته میشود مانند محو، تغییر و غیره که باید بصورت غیرمجاز انجام گیرند.
• دوم: تحصیل؛ تحصیل اعم است از دریافت واقعی یا مجازی یا منظور کردن اعتبار مالی برای خود. به عنوان مثال:
  مثال: اگر کسی به سامانه بانک رخته کند و با دگرگونی داده ها، رقم پولی دارنده حسابی را کاهش و سپس رقم حساب خود را افزایش دهد، کلاهبردار رایانه ای است.
  مثال دوم: اگر کسی با وارد شدن به سامانه یک موسسه مالی، درصد اقساط وامی که باید برگردانده شود را کاهش دهد یا با دستکاری در سامانه برخی از اقساط وام را پرداخت شده نشان دهد کلاهبرداری رایانه ای رخ داده است.
• سوم: موضوع کلاهبرداری رایانه ای؛ وجه مال منفعت خدمات یا امتیازات مالی است.
• چهارم: رکن روانی کلاهبرداری رایانه ای؛ که متشکل از دو عنصر است.
  ١) عمد در رفتار، مرتکب باید در انجام رفتارهای تمثیلی عامد باشد.
  ۲) عمد در تحصیل، مرتکب باید در تحصیل مال یا منفعت عامد باشد.

مجازات کلاهبرداری رایانه ای

در تعیین کیفر و مجازات برای کلاهبرداری رایانه ای مقنن اینگونه مقرر داشته است که علاوه بر رد مال به صاحب آن مال، مرتکب به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم گردد.

نکته حائز اهمیت، چگونگی رد مال یا منفعت، خدمات مالی و امتیازهای مالی است! مقنن به واژه مال بسنده نموده و از سخن گفتن درباره دیگر موارد و مصادیق امتناع نموده است. در این موارد چنانچه رد آن منفعت، خدمت یا امتیاز امکان پذیر نباشد، باید با تنظیم دادخواست و جلب نظر کارشناس مطالبه جبران خسارت صورت پذیرد.

تعیین کیفرهای اصلی و تتمیمی و تبعی کلاهبرداری رایانه ای به هیچ روی از کلاهبرداری سنتی پیروی نمیکند زیرا این دو بزه ازهم جدا هستند و پیوندی باهم ندارند پس کیفر کلاهبرداری رایانه ای برعکس کلاهبرداری سنتی، قابل تعلیق و تخفیف است و نسبت به آن کیفرهای ثابت و همیشگی همچون محرومیت از نمایندگی مجلس یا عضویت در هیات مدیره کانون وکلا جایگاهی ندارد.

وکیل کلاهبرداری رایانه ای در تهران

در صورت مواجهه با جرم کلاهبرداری اینترنتی و نیاز به مشاوره با وکیل جرایم رایانه ای متخصص در این امر با ما تماس بگیرید. موسسه حقوقی و داوری امین عدالت کبریا در تهران با وکلای خبره در جرایم و تخلفات فضای مجازی بخصوص در سرقت و کلاهبرداری اینترنتی راهکارهای حقوقی و قانونی را به شما نشان داده و جهت طرح دعاوی جرایم رایانه ای در مراجع صالح و پیگیری مطالبات شما همراهتان خواهد بود.