جرم ربا و رباخوارى | مجازات ربا | وکیل پرونده ربا

جرم ربا و رباخوارى به چه معنى مى باشد؟ آيا شروع به اين عمل هم جرم محسوب مى شود؟ انواع جرم ربا چه مى باشد؟ چه افرادى مشمول مجازات جرم ربا نمى شوند؟ چه پيامدهايي را به همراه دارد؟ نحوى شكايت از ربا و رباخوارى به چه صورت است؟ شرايط تحقق آن چگونه است؟ مرور زمان تاثيرى در آن دارد؟ مقنن براى افرادى كه اين جرم را مرتكب مى شوند چه مجازاتى را در نظر گرفته است؟ كدام مرجع صلاحيت دارد به جرم ربا رسيدگى كند؟

تعریف جرم ربا و رباخوارى

ربا عبارت است از دريافت پول بصورت غير شرعى و غير قانونى كه بلايى اقتصادى نیز بشمار می آید. كه نه تنها سودمند و صحيح نيست بلكه بركت پول را هم از بين مى برد.

وکیل جرم ربا می گوید: ربا از نظر فقهى زمانى محقق مى شود كه وجه اضافى و مازاد دريافت شود. همين که طرفين بر دريافت پول بيشتر توافق كنند، جرم ربا محقق شده است. چون همان دريافت وجه اضافى كفايت مى كند. كه عنوان ربا را بخود بگيرد. در قرآن نيز در سوره هاى نساء، آل عمران، بقره و روم. همچنين روايتهاى شرعى، ربا را عملى نامشروع و حرام قلمداد كرده اند. در قانون نيز براى آن مجازات تعيين شده است.

تعریف ربا خوار

رباخوار از دید وکیل ربا به كسى گفته مى شود كه به ديگران پول مى دهد. قانون گذار براى اين افراد هم مجازات تعيين كرده است. وكيل جرم ربا مى گويد : در پروندهايي كه موضوع آنها ربا است. هدف اصلى رباخواران كمك كردن به افراد نيازمند و برطرف كردن  مشكل  اين افراد نيست. بلكه بدست آوردن پول با مبلغ و سود بيشتر و بالا تر مى باشد. كه زندگى را بسوى فسادو تباهى و ترس و نا امنى  مى برد.

حرمت ربا علاوه بر ادله بر پايه ى عقلى و خردهم استوار است. چون نظام ربايى براى جامعه نه فقط از جهت اخلاق و فكر و إيمان در زندگى بشر تاثير دارد. بلكه براى حيات اقتصادى مردم هم بلايى بزرگ بشمار مى رود.

[su_note note_color=”#c8b8e5″ text_color=”#060606″ radius=”5″]

وکیل ربا

وکیل ربا به وکیلی اطلاق می شود که تمامی مطالبی که مربوط به ربا میباشد را بداند. که این موارد اعم از اینکه، ربا به چه معنی است.چه شرایطی دارد. بین چه افرادی است.استثتایی هم دارد. مجازاتش چیست. و بصورت کلی نحوه وکالت در اینگونه دعاوی و مواردی از این قبیل را در بداند.[/su_note]

به چه معاملاتی، معاملات ربوى گفته میشود؟

وكيل جرم ربا در ادامه اضافه مى كند: معاملات ربوى معاملاتى هستند كه از شخص يا اشخاص پول گرفته و اين امر باعث تباه شدن اقتصاد و قدرت مالى مى شود. وباید از روى ترس و ترديد باشد و باعث از ميان بردن تعهدات طرفين مى شود. از سوى ديگر حرص و خود بينى را افزايش مى دهد.

• نکته: ربا خوارى يعنى گرفتن پول يا مال بدون عوض که بصورت زيادى (بيشتر از آنچه كه بوده) می باشد.

تعريف جرم ربا مطابق قانون

تعريف قانونى ربا را مقنن در ماده ٥٩٥ قانون مجازات اسلامى اينگونه شرح داده: هر نوع توافق بين دو يا چند نفر، تحت قراردادى از قبيل بيع، صلح، قرض، و امثال آنها كه جنسى به مثال يا اضافه بر آن يا معادل آن معامله نماید. مبلغ اضافه را دریافت نماید. این مبلغ اضافه ربا محسوب می شود و فاعل (کسی که پول می دهد همان ربادهنده) رباخوار نامیده می شود.

شروع به جرم رباخوارى در حقوق ایران

شروع به جرم ربا و ربا خوارى از منظر وکیل ربا اینطور است: که برعكس جرم كلاهبردارى و ارتشاء كه قانون گذار صراحتاً آن را تعريف كرده است. هيچ ماده قانونى مشخصى وجود ندارد. در پروندهايى كه  موضوع آنها، ربا است و وكيل دادگسترى در زمينه جرم ربا بيان مى كند: چون در قانون هيچ ماده اى كه بيانگر ربا و رباخوارى باشد وجود ندارد. پس نمى توان گفت كه جرم ربا شروع به جرم ندارد. چرا كه قانون گذار در قانون مجازات اسلامى براى شروع به جرم ربا شرايط خاصى را در نظر گرفته است كه مشمول جرم ربا نيز مى شود. بند (پ) ماده ١٢٢ قانون مجازات اسلامى  با توجه به تقسيم بندى درجه  مجازات ها که در ماده ١٩ قانون مجازات آمده است. مجازات جرم ربا را درجه ٥ قرار داده است (حبس بیش از 2 تا 5 سال، جزای نقدی، برای اشخاص حقوقی انفصال دائم و ممنوعیت از سرمایه گذاری)

• نكته: وکیل متخصص جرم ربا اذعان می دارد: که در فقه اسلامى شروع به جرم  ربا بيان نشده و همچنين در قانون سابق هم مجازاتى براى آن مقرر نشده بود. اما بدليل مغشوش بودن و متناقض بودن با نظم جامعه و اقتصاد، که  مى توان آن را به راحتى احساس كرد. مانند بانكها، موسسات قرض الحسنه و غيره ، شروع به جرم را نیز جرم قلمداد کردند.

انواع ربا در قانون ایران

انواع جرم ربا با توجه به ماده يك قانون نحو ى اجراى اصل ٤٩ قانون اساسى به ٢ دسته تقسيم مى شود:

1- ربا معاملاتى:

ربايى كه از طريق دادن چك و سفته براى معاملات محقق مى شود. مانند آنكه گيرنده، يك چك يا سفته اى معادل و بيشتر از مبلغ گرفته شده در مدت زمانى معين به قرض دهنده پرداخت كند. در اينگونه ربا ها مبلغ اضافى كه شرط شده به صورت چك و يا سفته پرداخت مى شود. در ربا معاملاتى، سود حاصل از پول مى تواند مال باشد.

2- ربا قرضى:

ربايى كه درآن قرض دهنده ، مبلغى بيشتر از آنچه به قرض گيرنده پرداخت كرده است، دريافت مى كند. در واقع بنا و روال جرم ربا به نظر وکیل ربا اين هست  كه بهره اى است که  از سوى مقترض (قرض دهنده) طبق شرط به مقروض (قرض گیرنده) داده مى شود.

عناصر تشكيل دهنده این جرم

جرم ربا همانند ديگر جرايم براى محقق شدن به ٣ ركن اصلى نیاز دارد به این شرح می باشد:

ركن قانونى: كه همان فعل و ترك فعلى است كه قانون گذار در قانون براى آن مجازات تعيين كرده است. جرم ربا نيز دارای ركن قانونى است. چون صراحتاً در قانون به اين جرم اشاره شده و برای آن مجازات تعيين شده است.

ركن مادى: كه رفتار فيزيكى و مادى مرتكب مى باشد. در جرم ربا دو يا چند نفرى كه عمل ربا را انجام مى دهند (پولى كه قرض دهنده به قرض گيرنده پرداخت مى كند) يعنى عمل پول دادن ركن مادى است.

ركن معنوى: ركن روانى یا همان معنوی كه سوء نيت است. اعم از عام و خاص. سوء نيت عام كه قصد و حصول و حاصل شدن توافق جهت معامله و با وجود شرايطى كه بين طرفين است. سوء نيت خاص هم رسيدن و بدست آوردن سود خالص و منفعت مى باشد. البته بايد رابطه ى عليت بين آنها موجود باشد.

مجازات ربا مشمول چه افرادى نمى شود؟

دعاوى كه موضوع آنها ربا مى باشد. به اين صورت مى باشد كه طرفين ربا دهنده (كسى كه مبلغ پول را به طرف مقابل مى دهد) و ربا گيرنده (كسى كه مبلغ را دريافت و متعهد شده كه در مدت زمان معين با مبلغى بيش از مبلغ اصلى كه توافق كردند، پول را پرداخت كند). كه هر دو مجرم بوده و قانون براى آنها مجازاتهاى جداگانه مقرر كرده است. وكيل متخصص جرم ربا مى گويد:  زمانى كه افراد شرايط ذيل را داشته باشند ، ديگر نمى توان به آنها ربا دهنده و ربا گيرنده گفت و مجازات نمى شوند:

1- توافق و تراضى طرفين بدين معنا باشد كه طرفين با يكديگر توافق كردند كه بعد از عقد و بلافاصله مبلغ اضافه را در سر رسيد ديگر بصورت كاملا اختيارى به مقترض پس بدهد. در اين حالت اين عمل ربا نمى باشد.

2- شرط مازاد شده باشد. به اين معنى كه در ربا  شرط مازاد بايد يك مبلغ قابل توجهى باشد. چون اين شرط براى ربا ضرورى است. در غير اين صورت ربا نيست.

3- قبض و اقباض سود اضافى؛ يعنى مبلغ پولى كه داده مى شود بايد با سود اضافه دريافت بشود. در غير اين صورت ربا نيست. در واقع در ازاى مبلغ سند يا رسیدی مبنى بر دريافت پول مازاد يا همان سود اضافى، كه میبایستی توسط ربا گيرنده  امضاء شود و گرنه ربا نيست.

استثنائات جرم ربا

استثنائات جرم ربا یعنی دربعضی موارد، عمل ارتکابی ربا  نیست. وکیل ربا می گوید : جرم ربا همانند دیگر جرایم دارای استثنائاتی میباشد.

1- مطابق تبصره 3 ماده 595 قانون مجازات اسلامی ربا بین زن و مرد (فرقی ندارد عقد دائم یا موقت باشد)

2- به استناد تبصره 2 ماده 595 قانون مجازات اسلامی اگرشخصی در حالت اضطرار باشد. یعنی ربا دهنده زمانی که مال و وجه اضافی را می خواهد پرداخت کند مضطر بوده باشد. البته باید مضطر بودن به دادگاه اثبات شود.

3- در تبصره 3 ماده 595 قانون اسلامی اگر مسلمان از کافر ربا بگیرد مجازات نمی شود.

نحوه ى شكايت از جرم ربا و ربا خوارى

پروندهاى جرم ربا  كه موضوع آنها دعاوى كيفرى هستند. همانند ديگر دعاوى ابتدا بايد طرح شكايت بشود. وكيل جرم ربا بيان مى كند: نحوه ى شكايت از جرم ربا و ربا خوارى به اين شكل مى باشد:

1- شاكى بايد دادخواست (عادى) تنظيم كند  مبنى بر اينكه خواستار تعقيب و مجازات مرتكب مى باشد.

2- شكايت از طريق دادخواست عادى در دادسراى عمومى انجام مى شود.

3- شاكى بايد اسناد و مدارك  لازم را ارائه كند. و سپس  شهود و افرادى كه از اين موضوع اطلاع دارند را به دادسرا معرفی کند..

4- تنظيم شكواييه با ارائه تمامى مدارك لازم به دادسراى عمومى محل وقوع جرم انجام مى شود.

5- اثبات جرم ربا توسط شاكى صورت گیرد.

شرايط تحقق جرم ربا و ربا خوارى

شرايط محقق شدن جرم ربا از ديد وكيل جرم ربا به قرار ذيل است:

1- افرادى كه مرتكب جرم ربا مى شوند افراد حقيقى هستند و افراد حقوقى (شركتها) را شامل نمى شود. چون در مرحله ى تعقيب نمى توان افراد حقوقى را تحت تعقيب قرار داد. اگر ميان افراد حقيقى و حقوقى معامله اى منعقد شود كه عنوان ربا داشته باشد فقط شخص حقيقى قابل تعقيب مى باشد و مسئوليت دارد.

2- دريافت مازاد در معاملات ربوى شرط ضرورى مى باشد. به اين صورت كه مقدار قابل توجهى پول يا ماشين يا هر چيزى كه ماليت داشته باشد. و مازاد بر معامله، بايد مال باشد. غير مال مورد شرط نمى باشد.

[su_note note_color=”#f5f5f5″ text_color=”#060606″ radius=”5″]

انواع مرور زمان از ديد قانون

مرور زمان يعنى مدت زمانى كه وضعيت حقوقى جديدى ايجاد مى شود. در قانون مجازات اسلامى قانون گذار ٣ نوع مرور زمان را مقرركرده است.

الف) مرور زمان شکایت (این امر در مورد جرایم قابل گذشت میباشد. چون با رضایت شاکی،  پرونده در هر مرحله ای که باشد متوقف می شود.)

ب) مرور زمان تعقيب (در جرایم غیر قابل گذشت، قانون گذار مواعد قانونی مشخصی را از تاریخ وقوع جرم تا انقضای قرار داده است. که در 5 مورد بیان شده است)

ج) مرور زمان رسيدگى (در صورتی که حکم قطعی در موعد زمان مقررشده صادر نشود. امکان صدور حکم دیگر وجود ندارد)

د) مرور زمان صدور و اجرا (از زمان قطعیت حکم تا انقضای مواعد قانونی حکم اجرا نشود. مجازات دیگر اجرا نمی شود). [/su_note]

مجازات قانونى جرم ربا و ربا خوارى

مجازات قانونى جرم ربا با توجه به ماده ٥٩٥ قانون مجازات اسلامى اينگونه است: مرتكبين جرم ربا اعم از ربا گيرنده و ربا دهنده و كسى كه واسطه بين آنها شده است حبس ٦ ماه تا ٣ سال و ٧٤ ضربه شلاق و همچنين، رد مال و پرداخت جزاى نقدى معادل مال مورد نظر محكوم خواهند شد. (مجارات درجه 5)

[su_note note_color=”#c8b8e5″ text_color=”#060606″ radius=”5″]موضوع ربا و ربا خوارى از ديرباز مطرح بوده. افرادى بودند و هستند كه از شرايط طرف مقابل به نفع خود و ضرر او استفاده مى كنند. ربا جرمى است حدى و انجام آن مطابق شرع و اسلام حرام است.[/su_note]

دادگاه صالح براى رسيدگى به جرم ربا

دادگاه صالح جهت رسيدگى به جرم ربا دادگاه و دادسراى عمومى محل وقوع جرم است. در دادسراى عمومى دادستان به عنوان مدعى العموم به پرونده رسيدگى مى كند. چرا كه جرم ربا يك جرم غيرقابل گذشت است. اگر شاكى رضايت بدهد. چون جرمی است که باعث بر هم زدن نظم عمومى می شود توسط دادستان پيگيرى و مجازات آن اجرا مى شود.

وکیل ربا در تهران

موسسه حقوقى و داورى امين عدالت كبريا با كادرى از وكلاى پايه يك دادگسترى در زمينه ى كليه دعاوى كيفرى و حقوقى آماده ارائه مشاوره حقوقی و انجام وکالت در مورد پروندهاى مختلف، بخصوص در زمینه ی ربا مى باشند. برای تنظیم دادخواست، تنظیم لایحه، طرح شکواییه و اقامه دعوا با وكيل متخصص در زمینه ربا می توانید مشاوره کنید. گاهی اوقات در پرونده ای از شما شکایت شده. اما نمی دانید چکاری باید انجام بدهید. بهتر آن است که با بهترین وکیل در زمینه ی ربا مشورت کنید.