جرم قتل در اثر تصادفات رانندگی

قتل غیرعمد در اثر تصادف رانندگی به چه معنا است؟ آیا رضایت و عدم رضایت شاکى تاثیرگذار هست؟ رضایت یا عدم رضایت تاثیرى در حبس قتل غیر عمد  در اثر تصادف دارد؟ مقنن چه نوع مجازاتى را براى مرتکبین در نظر گرفته است؟ بیمه گر تا چه سقفى از بیمه را مى تواند استفاده کند؟ کدام مرجع و دادگاه به این جرم رسیدگى مى کند؟

تعریف قتل غیر عمد در اثر تصادفات رانندگی

قتل غیر عمد یا شبه عمد در اثر تصادف  همان طور که از ظاهرکلمه مشخص است، یعنی راننده بدلیل بی احتیاطی و بی مبالاتی با شخص برخورد می کند. و باعث فوت شخص می شود. دلیل غیر عمد بی مبالاتی وعدم احتیاط بیان شد. از این جهت قتل است، که نتیجه ى آن فوت و سلب حیات از یک شخص دیگرى می باشد. وکیل قتل می گوید: در پروندهایی که با موضوع قتل غیر عمد به دلیل تصادفات رانندگی است، عمل ارتکابی (قتل) با قتل عمد که با عمد و آگاهى و قصد و سوء نیت و نتیجه ى امر  که سلب حیات و فوت شخص را به همراه دارد متفاوت می باشد.

قتل شبه عمد که در ماده ٢٩١ قانون مجازات اسلامى

در واقع قتل شبه عمد که در ماده ٢٩١ قانون مجازات اسلامى مصوب ١٣٩٢: به عملى گفته می شود که از روى بى مبالاتى و بى احتیاطى و تقصیرى که منشاء آن خطا مى باشد ارتکاب میابد. قانون گذار براى قتل غیر عمد سه مصداق را در نظر گرفته است که در  ماده ٢٩٠ قانون مجازات اسلامى به این صورت بیان شده:

۱) عملی که در حالت عادی و عرفی و متعادل باعث فوت نمی شود. اما در بعضی افراد بدلیل واکنش بدنشان به آن عمل باعث فوت می شود. مانند هل دادن فرد مسن و برخورد او با دیوار و وارد شدن ضربه به او، که باعث فوت او می شود.

۲) گاهی جهل دلیل فوت می شود، یعنى شخص قصد و نیتش انجام یک کارى بوده و اطمینان داشتن از عملش، که درست و صحیح انجام داده. مانند آن که به یک سرباز دستور می دهند که به شخص مهدورالدم (شخصی که ریختن خونش حلال است) شلیک کند اما تیر به یک انسان بیگناه برخورد مى کند.

۳) عامل سوم تقصیر میباشد، این مورد خودش ٢ حالت دارد:

۱- تقصیر از روى عمد
۲-منشاء اصلى که خطا هست نشأت گرفته باشد.

تاثیر تعدی و تفریط در عمل ارتکابی

اگر عمل ارتکابی در اثر تعدى و تفریط و عمدى باشد، در واقع شکل و محتواى عمل عمد مى شود و در غیر اینصورت شبه  عمد مى شود. مثلا پزشکى براى بهبود حال مریض داروهاىى تجویز مى کند، سپس پرستارى که مسئول داروها است در انجام وظیفه خود تعدى و تفریط میکند لذا باعث فوت بیمار میشود. در این فرض، وی مرتکب قتل غیر عمد شده است.

قابل گذشت است یا غیرقابل گذشت جرم قتل غیرعمد بدلیل تصادف

در مورد جرم قتل غیر عمد در اثر تصادف این سوال مطرح مى شود که این جرم قابل گذشت است یا خیر. دو پاسخ باید گفت : نکته ی مهم ایت است که، اصل بر غیرقابل گذشت بودن جرایم است. مگر مواردى که در ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، مبنی بر قابل گذشت بودن جرایم که آنها را معرفى کرده است.

وکیل جرم قتل غیر عمد در اثر تصادف معتقد است که: جرم قتل غیرعمد دراثر تصادف از جهت دیه قابل گذشت است. اما از لحاظ تقصیر راننده باید بیان کرد که غیر قابل گذشت است، یعنى در صورت رضایت اولیاى دم از باب تخفیف در حبس و میزان حبس تاثیر دارد.

‌

تاثیر رضایت و عدم رضایت درسوانح رانندگی موجب فوت

در سوانح رانندگی که  موجب فوت در اثر تصادف می شود، تاثیر رضایت در روند رسیدگى بدین شرح است؛

در صورت رضایت شاکى پرونده قتل غیر عمد که در اثر تصادف بوده است متوقف مى شود و مختومه اعلام نمى گردد. چون قتل غیر عمد یا شبه عمد غیرقابل گذشت است. درست است که با شکایت شاکى شروع مى شود ولى با رضایت او مختومه نمى شود، دادستان بعنوان مدعى العموم کار تعقیب و رسیدگى و اجراى حکم را انجام مى دهد.

در پروندهایى که موضوع آن قتل غیر عمد در اثر تصادف است رضایت شاکى فقط از باب تخفیف یا تعدیل در حبس تاثیر دارد. در مورد عدم رضایت شاکى دیگر راننده مى تواند با پرداخت دیه از طریق بیمه ،پرونده را متوقف کند و نیازى به رضایت شاکى نیست. و راننده ملزم است که  مجازات حبس را تحمل کند.

• نکته: وکیل جرم قتل ناشی از تصادفات  مى گوید: مقصر بودن و نبودن راننده تاثیرى در حبس او دارد. در صورت مقصر بودن حبس و پرداخت دیه الزامى است. در صورت عدم اثبات تقصیر نیازى به تحمل حبس و رضایت شاکى نیست.

تبدیل حبس با توجه به رضایت و عدم رضایت شاکی در تصادفات منجر به فوت

در پروندهایی که با موضوع قتل در اثر تصادف  مى باشد. و نتیجه ی حاصله از عمل ، فوت شخص در صورت تقصیر و عدم تقصیر باشد. حبس براى راننده بدین شرح خواهد بود:

۱- اگر عابر در تصادف مقصر باشد (مثلا خودش را عمداً به جلوى ماشین با سرعت کم پرتاب کند) راننده بى تقصیر و حبس هم براى او در نظر گرفته نمى شود.

۲- اما اگر راننده مقصر باشد (سرعت غیرمجاز، بى احتیاطى …)، ابتدا باید رضایت شاکى را بگیرد. وکیل متخصص قتل غیر عمد اذعان مى دارد: از باب تخفیف و تعدیل در حبس از طریق پرداخت دیه، صرفا نیازى به کسب رضایت شاکى نیست اما حبس را باید تحمل کند.

نکته: در قتل غیرعمد در اثر تصادف، دیه به صندوق دادگسترى واریز مى شود و راننده تبرئه مى شود اما در لغو و تخفیف حبس تاثیرى ندارد.

سقف بیمه براى دیه در قتل  در اثر تصادف رانندگی

پروندهایى که موضوع آنها قتل در اثر تصادف است، دو موضوع مطرح می باشد: یکى قصاص و دیگرى دیه است. بهترین وکیل جرم کیفری می گوید: در تبصره یک ماده ١۶ قانون اصلاح بیمه اجبارى مسئولیت  مدنى دارندگان در مورد حوادث رانندگى منجر به فوت، بیمه گزار  با راننده  و وراث متوفى در مورد پرداخت دیه و خسارات دیگر توافق مى کند.

ایشان در ادامه اضافه مى کند: براى تصادفات ٢ حالت قابل تصور است:

۱- حالت عمومى که در این حالت حبس و جزاى نقدى که از جنبه هاى عمومى هستند را در بر دارد.

۲- حالت خصوصى که پرداخت دیه و جلب رضایت را شامل مى شود.

در مورد عدم مهارت رانندگى که منجر به فوت مى شود و عنوان قتل غیرعمد را بخود گرفته، مجازات مرتکب حبس از  ۶ ماه تا ٣ سال است که محکوم خواهد شد.

مراحل  پرداخت دیه بدین شرح مى باشد:

۱- با پلیس و اورژانس تماس بگیرید.

۲- ماشین توسط مأمورین کلانترى به پارکینگ فرستاده مى شود.

۳- مأمورین حاضر در صحنه ى تصادف کروکی حادثه را گزارش مى دهند.

۴- پرونده در کلانترى تکمیل مى شود و به شرکت بیمه مربوطه (خودرو تحت چه بیمه ى بوده. مثلا بیمه ایران) براى تشکیل پرونده فرستاده مى شود.

۵- پرونده در دادسرایى که حادثه در آن منطقه رخ داده پیگیرى مى شود.

۶- طرفین (راننده و فرد آسیب دیده و در صورت فوت، وراث متوفى) در دادسرا حاضر مى شوند.

۷- مبلغ دیه با توجه به نظرو گزارش  کارشناس اعلام مى شودو بصورت کامل پرداخت مى شود.

۸- در زمان پرداخت دیه توسط بیمه گر با توجه به ماده هاى ٣١-٣٢-٣٣ قانون بیمه اجبارى شخص ثالث مصوب ١٣٩۵ نسبت به پرداخت دیه مقدر نموده است، که حدا کثر ظرف مدت ١۵ روز پس از دریافت مدارک، بیمه گر مکلف به پرداخت مى باشد.

زیان دیده در صورت جراحت و اولیاى دم در صورت فوت موظف هستند که پس از قطعى شدن مبلغ، مدارک را ارائه و تکمیل مى کنند و بیمه گر مکلف است مبلغ را حداکثر ظرف مدت ٢٠ روز از تاریخ قطعى شدن به صندوق واریز و مبلغ واریز را به دادگاه صالح تقدیم نمایند. در صورت عدم پرداخت دیه یا خسارت ازسوى بیمه گر یا صندوق با توجه به مادهاى ٣٢-٣١ قانون بیمه شخص ثالث زیان دیده مى تواند مطالبه ى جریمه و خسارت نمایند که در ازاى هر روز تاخیر نیم در هزار مبلغ خسارت مى باشد.

مجازات قتل غیر عمد در اثر تصادف و عدم گواهى نامه

مجازات قتل غیر عمد در ماده ٢٩١ قانون مجازات اسلامى مصوب ١٣٩٢ بدلیل بى احتیاطى و بى مبالاتى و عمدى نبودن و عدم سوء نیت، قصاص منتفى مى شود و مرتکب مکلف به پرداخت دیه مى باشد. کسب رضایت از اولیاى دم متوفى صرفا در کاهش حبس تاثیر داشته و در صورت عدم رضایت حبس، تعیین شده را تحمل مى کند.

مجازات راننده مست

مجارات فردی که در حالت مستی (به حالتی گفته می شود که در اثر نوشیدن ، نوشیدنی های الکلی رخ می دهد.) رانندگی می کند، و مرتکب قتل ناشی از تصادف می شود.

ابتدائا به ۸۰ ضربه شلاق محکوم می‌شود و برای رانندگی در حالت مستی به پرداخت دیه و حبس محکوم می شود.

قانون گذار برای رانندگی در حالت مستی مجازات شدیدتری در نظر گرفته است.

۱- در ابتدا به مجازات شرب خمر که ۸۰ ضربه شلاق است.

۲- در صورت رانندگی در حالت مستی و وقوع تصادف مقصر به بیش از دو سوم حداکثر مجازات قانونی محکوم می گردد یعنی بیش از ۵ سال حبس محکوم می‌شود.همچنین دادگاه می‌تواند مرتکب را به مدت یک تا پنج سال از رانندگی محروم کند.درصورت-رانندگی در مستی با مصرف مواد روانگردان ۴۰۰ هزار تومان جریمه از سوی پلیس راهور را در پی دارد.

۳- مجارات تصادف در حالت مستی و بروز صدمه بدنی، شرکت بیمه پس از پرداخت خسارت به زیان دیده، جهت دریافت وجوه پرداخت شده ، به شخص که موجب خسارت شده است مراجعه می‌کند.

مجازات قتل غیر عمد از روی بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده

مجازات قتل غیر عمد از روی بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده منتهی به هریک از موارد زیر گردد، مجازات آن از دو ماه تا یک سال حبس و پرداخت دیه در صورت مطالبه مصدوم می باشد.

۱- مرض جسمی یا دماغی ( روحی و روانی ) غیر قابل علاج

۲- از بین رفتن یکی از حواس

۳- از کار افتادن عضوی از اعضای بدن که یکی از وظایف ضروری زندگی انسان را انجام می دهد

۴- تغییر شکل دائمی عضو یا صورت شخص

مجازات راننده بدلیل بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده که موجب سقط جنین گردد، مجازات آن از ۲ ماه حبس تا ۶ ماه حبس و پرداخت دیه در صورت مطالبه مصدوم می باشد.

• نکته: با توجه  به قانون جدید، قاضى مجاز شده که در همه جرایم تعزیرى چه عمدى و چه غیر عمدى، چنانچه مجازات حبس بیش از ۶ ماه تا ٢ سال باشد، و جزاى نقدى بیش از ٢٠ میلیون ریال تا ٨٩ میلیون ریال باشد. مجازات متناسب با جرم براى مرتکب تعیین مى شود و جنسیت مهم نیست چون دیه زن و مرد یکسان شد.

دادگاه صالح براى جرم قتل غیر عمد در اثر تصادف

دادگاه صالح جهت رسیدگى به جرم قتل غیر عمد در اثر تصادف داد گاه کیفرى ٢ مى باشد. دادگاه کیفرى ٢ با توجه به ماده ٣٠١ قانون آیین دادرسى کیفرى دادگاهى است که به کلیه جرایم بجز جرایمى که قانون، دادگاه صالح آن را تعیین کرده است را دارد. دادگاه کیفری ۲ در شهرهایی که شورای عالی قضایی لازم بداند تشکیل می شود و حسب مورد می تواند دارای شعب متعدد باشد. تخصیص‌ هر شعبه به هر یک از انواع جرائم با شورای عالی قضایی است.

وکیل قتل و تصادف

موسسه حقوقی و داوری امین عدالت کبریا در تهران با حضور وکلای مجرب و با تجربه در دعاوی کیفری و حقوقی در این مقاله نکات مهم قتل غیر عمد در اثر تصادف  را بیان کردند. اما بیشتر تصادفهایى که در جادها رخ مى دهد بر اثر بى احتیاطى و بى مبالاتى رانندگان است. گاهى این تصادفات منجر به فوت شخص مى شود که نمى توان عنوان قتل عمد را به آن داد. پس بهتر آن است که در این پروندها که موضوع آن دعاوی کیفری است با وکیل متخصص مشاوره کنید.